امريکا د چين او اسرائيل ترمنځ د همکاريو د ارزيابۍ حق نه لري

په دې وروستيو ورځو کې د منځني ختيځ مسئلې په هکله د چين د حکومت ځانګړي استازي جای جون په لومړي ځل له فلسطين او اسرائيلو څخه ليدنه وکړه. نوموړي د دسمبر په نهمه نېټه د تلابيب د چين په کلتوري مرکز کې د چين او اسرائيل خبري رسنيو ته د دې سفر په باب معلومات وړاندې کړل او د خبريالانو پوښتنو ته يې ځوابونه ور کړل. هغه وويل چې د فلسطين او اسرائيلو ترمنځ د مسئلو په هکله د چين دريځ څرګند دی او په دوامداره توګه به د فلسطين مسئلې په هکله د رئيس شي جين پينګ د ۲۰۱۷ کال د څلور فقره ييزو نظرونو پر پلي کولو ټينګار وکړي. د دې ترڅنګ هغه دا هم وويل چې د چين او اسرائيل ترمنځ اړيکې په ښه توګه پرمختګ کوي او ډېر پرمختيايي امکانات لري.

ښاغلي جای جون وويل چې په جلا جلا توګه مې د فلسطين له ولسمشر محمود عباس او د اسرائيل د بهرنيو چارو له وزير کانز سره وکتل. که څه هم فلسطين له اسرائيلو سره ډېر توپيرونه او د اوسنيو حالاتو په هکله بېل نظرونه لري، خو دواړه خواوې غواړي چې په سوله ييزه توګه خپلمنځي توپيرونه او کشالې لېرې کړي. هغه وويل： اسرائيل او فلسطين دواړه هېوادونه زمونږ دوستان دي. نو مونږ هيله لرو چې د اسرائيل او فلسطين ترمنځ مسئله په عادلانه، معقوله او دايمي توګه حل شي او د دواړو هېوادونو خلک په ارامتيا کې ژوند وکړي.د يادې مسئلې په هکله د چين دريځ څرګند دی.رئيس شي جين پينګ په ۲۰۱۷ کال کې د فلسطين مسئلې په هکله څلور فقره ييز نظرونه څرګند کړي: لومړی فلسطين او اسرائيل بايد د دواړو هېوادونو لايحې پربنسټ د دې مسئلې پر سياسي حل باندې ټينګار وکړي. دوهم دوی بايد په امنيتي چارو کې پر ګډو، همکاريزو او دواملرنکو نظرونو باندې ټينګار وکړي. امنيت د دوی لپاره ډېر مهم دی. درېيم د نړيوالې ټولنې هڅې او کوششونه دې همغږي وشي.څلورم عمومي تګلاره دې پلې شي او د پرمختګ له لارې د سولې د پرمخبيولو لپاره دې هڅې شي. پرمختګ د سوله ييزې موخې د تر سره کولو لپاره يوه مهمه برخه ده.

جای جون د چين او اسرائيل ترمنځ د اړيکو د يادونې په ترڅ کې په خپلو خبرو کې دې ته په اشارې سره وويل چې په ۲۰۱۷ کال کې د دواړو هېوادونو ترمنځ د نوښت د همکاريزو اړيکو له ټينګېدو راهيسې دغو اړيکو په ټولو برخو کې پرمختګونه موندلي او پکې همکاريزې لاسته راوړنې ليدل کيږي. د يو کمربند او يوې لارې تر همکاريز چوکاټ لاندې د چين او اسرائيل ترمنځ همکارۍ ډېر امکانات لري. هغه وويل： په ۲۰۱۷ کال کې د چين او اسرائيل ترمنځ د نوښت د هر اړخيزو همکاريزو اړيکو تر ټينګېدو وروسته دغو اړيکو نوی پرمختګونه موندلي دي. منځني ختيځ سيمې د بنسټيزو تاسيساتو د ابادۍ او د هېوادونو ترمنځ د تګ راتګ او پيوستون په برخه کې ډېر کارونه تر سره کړي. چين غواړي چې په برخه کې له اسرائيلو سره همکارۍ پياوړې کړي او هيله لري چې د يو کمربند او يوې لارې په چوکاټ کې ځيني مشخصې همکاريزې لاسته راوړنې تر لاسه شي. زه په دې برخه کې خپلو هڅو ته دوام کوم.

د يوه اسرائيلي خبريال پوښتنه دا وه چې د دې هېواد د بندر په شمول ځينو بنسټيزو تاسيساتو کې د چين په پانګونو او ابادۍ کې جنجالونه رامنځته کړي او د ځينو هېوادونو د فشارونو پر وړاندې به اسرائيل په راتلونکي مياشت کې د بنسټيزو تاسيساتو د پروژو په برخه کې د بهرنيو پانګونو څارکميته جوړه کړي. په دې هکله چين څه نظر لري؟ جای جون وويل چې د چين او اسرائيل ترمنځ همکارۍ د دواړو هېوادونو له ګډو هيلو او اړتياوو سره سم د خلکو ګټو او نيکمرغۍ ته پاملرنه کوي.نو امريکايي د ارزيابۍ حق نه لري.