د چين په څه دپاسه ٢٠٠٠ کلنو فيوډالی اوږدو دورو کښی په وار سره تر ټولو نه نيکمرغه او په زړه پوری  څو تاريخی دوری رامنځ ته شوی ٠ په تاريخ کښی دغو تاريخی دورو ته سعادتمنه او سمسوره  دوره ويل کيږی ٠ مثلاٌ د لويديځ ( هان ) په امپراطوری سلسله کښی د ( دوين  جينګ ) دوری د ارامۍ او سوکالۍ په بنسټ  د امپراطور( هان وو دی ) د دوری  سعادتمنی راټينګه  شوه ٠ د ( تانګ ) په امپراطوری سلسله کښی د ( جنګ ګوان ) دوری له  ارامۍ څخه د ( کای يوان ) سعادتمنی ترلاسه شوه او د ( مينګ ) په سلسله کښی د ( يونګ شويان ) ارامی خپل اوج ته ورسيده او د ( چينګ ) په امپراطوری سلسله کښی د ( کانګ  چيان ) سعادتمنی پيدا شوه   ٠ علاوه په دی  د (  پسرلی ) او ( منی ) په نامه د تاريخ  په جنګی دوره کښی هم سعادتمنی وليدله شوه  ، خو دغه سعادتمنی د خلکو په ياد کښی لږه راځی  ٠ په دی جمله کښی د ( کای يوان ) او ( کانګ چيان ) ٢ سعادتمنۍ  د خلکو له خوا زياتی ياديږی ٠

دغی  ٥ سعادتمنی  دوری  عموماٌ د سختو ګډوډيو  د له منځه وړلو او  د نوی امپراطوری حکومت د ټينګيدو نه وروسته رامنځ  ته شوی او د خپلی سمسورتيا اوج ته ورسيدلی ٠ د لويديځ ( هان )  سلطنت  د( چين ) د زوړ سلطنت  پر کنډوالو باندی اباد شو او د څه دپاسه ١٧٠ کالو د کوششونو نه وروسته يی خپله سعادتمنی ترلاسه کړه ٠ د ( تانګ ) په امپراطوری  سلسله کښی  د ( کای يوان ) سعادتمنی د( شوی ) د وروستنی ګډوډی او شورشونو د ارامولو ،  د دولتی وحدت د ترلاسه کولو او د هيواد د ښه اداره کولو نه وروسته  ترسره شوه  چه په دی جريان کښی سل کلنی کږليچی لاری ووهلی شوی ٠ د ( مينګ ) سلطنت د بيلا بيلو وړوکو  ملکونو د له منځه وړلو او  د لوي ديوال شمالی خوا ته د يوان د ظالم  قوت د شړلو نه وروسته د هيواد لوي وحدت ترلاسه کړ او د نيمی پيړی د هلو ځلو نه ورسته يی بالاخره د ( يونګ شيوان ) ارامی او سعادتمنی ټينګه کړه ٠ د(  مينګ ) سلسلی د( شنګ جونګ ) د امپراطوری دوری په نيمايی کښی ګډوډۍ او شورشونه وارپه واره راپيښيدل او دغه شورشونو او ګډوډيو د( شي جونګ ) او( سه جونګ ) د ٢ امپراطوری دورو په څه دپاسه ٥٠ کالو کښی خپلی پراخی پيمانی وساتلی  او په پاي کښی يی  ګرد هيواد جارو کړ او بالاخره  د ( مينګ ) سلطنت  له منځه لاړ ٠ د ( چينګ ) پوځيانو د لوی ديوال له شمال نه جنوب ته د داخليدو نه وروسته  په  لومړنيو ٢٠ کالو کښی په وار سره د ( لی جی چنګ ) او( جانګ شيان جونګ ) ٢ بزګری قواوی  پوپنا کړی او د جنوبی ( مينګ )  قوتونه يی له منځه وايستل   ٠ د ( چينګ ) لوی سلطنت د ( مينګ ) سلطنت پر کنډوالو باندی ټينګ شو  او د نورو ٧٠ کالو په کوشش سره يی بالاخره د هيواد  لويه کراری او ارامی رامنځ ته کړه ٠ د( پسرلی ) او ( منی ) د جنګی دوری سعادتمنۍ  ځانګړی خصوصيت درلود ٠  په ظاهره کښی ٧ ملکونه د نورو ملکونو د له منځه وړلو نه وروسته پاتی شول  او د جنګی  ګډوډو حالاتو په مقابل کښی يی په وارخطايی سره ګذاره کوله ، خو په حقيقت کښی دغه سعادتمنی د تشريفاتو د قوانينو او نغمو د نظام د ورانولواو د بيلا بيلو ملکونو تر منځ د اوږی مودی د جګړو نه وروسته په  نوی سياسی وضع کښی رامنځ ته شوه ٠ له جګړو څخه د بريالی وتلو دغو ٧  نسبتاٌ  قوي ملکونو د يوی اوږدی مودی دپاره خپل ثبات وساتل ٠  په پای کښی د ( چين ) ملک  نورو ٦ ملکونو ته شکست وکړ او د هيواد وحدت يی ترسره کړ او په دی وجه د ( چين ) سلطنت خپله لويه کراری او سوکالی رامنځ ته کړه  ٠

د تاريخ له  دغو ٥ سعادتمنو دورو څخه  يو ګډ خصوصيت دا دی چه هيواد  يی  وحدت ترلاسه کړ ، اقتصاد يی پرمختګ  وموند ،سياسی ثباتو يی  ټينګتيا ترسره کړه   ، ټولنی  يی  طولانی کراری وساتله  ، دولتی طاقت يی غښتليتوب وګاټه  او کلتوری سمسورتيا يی ترګوتو کړه  ٠ د ( پسرلی ) او ( منی )  په تاريخی دوره کښی د تشريفاتو د قوانينو او نغمو په باب نظام ويجاړ شو ٠ او کانفيوسيوس دا دوره   يوه ګډوډه  دوره وبلله ٠ خو له دی بدليدونکی دوری څخه څرګنده شوه چه زوړ نظام د نسکوريدو په حال کښی  او نوی نظام  د جوړيدو په حال کښی ؤ ٠  جنګی دوری ته د داخليدو نه وروسته  ( لی کوی )  او ( ووچی ) په وار سره  د ( وي ) او ( چو ) په ملکونو کښی د قانونی اصلاحاتو غورځنګ  راپورته کړ او ددی دوری په دوهمه نيمايی کښی د ( چين ) ، ( هان )، ( چی ) ، ( جاو ) او ( ايان ) ملکونو هم د قوانينو د اصلاحاتو له برکته پرمختګونه  وموندل  ٠ په تيره بيا ( شانګ يانګ ) د ( چين ) په ملک کښی په هر اړخيزو اصلاحاتو لاس پوری کړ ، ځکه نو د ( چين ) ملک  تر نورو نه زياته ترقی ترلاسه کړه ٠ که څه هم  بيلا بيلو ملکونو د اصلاحاتو د پيمانی او اندازی له لحاظه زيات توپير درلود ، خو په پای کښی يی ټولو د خپلو ټولنيزو نظامونو اصلاحات بشپړ کړل او له دی برکته  فيوډالی نظام  بالاخره د غلامی د نظام  ځای  ټينګ  ونيوه   ٠

 د لويديځ ( جو ) په  تاريخی دوره کښی د ملوک الطوائفو له خوا د  خاورو د ويشلو نظام عملی شو ٠ او د ( پسرلی ) او ( منی ) په دوره کښی د دغو ملکونو تر منځ د يو بل د الحاقيدو  نه وروسته  په جنګی دوره کښی ٧ ملکونه پاتی شول ٠  او دغو اوضاعو  د وروستيو زمانو د دولتی بيلتون له حالاتو سره  اصولی توپير درلود  ٠ د ( چين ) سلطنت د جوړيدونه مخکښی د ( شيا) ، ( شانګ ) او ( جو ) په  دورو  کښی دولت په ريښتيايی واحد دولت نه بلل کيده او يوازی ددغو ٣ واړو امپراطورانو په مرکزيت  د قبايلو اتحاد بلل کيده ٠  نو ځکه د جنګی دوری  بيلا بيلو ملکونو ته د هيواد  تجزيه کوونکی نه ويل کيږی ٠ د ( پسرلی ) او ( منی )له دوری څخه جنګی دوری ته د داخليدو په بهير کښی دا يو لوی پرمختګ و چه ٧ ملکونه د بی شميرو جګړو څخه بريالی ووتل او  په پای کښی د ( چين ) ملک   د  نورو ٦ملکونو سره د يو ځای کولو نه وروسته  بالاخر ه د ( چين ) لوی او واحد سلطنت قايم کړ  ٠ د امپراطور ( چين شه هوانګ ) له خوا د واحد مرکزی قدرت  ټينګيدل د ( پسرلی ) او ( منی ) د جنګی دوری د تاريخ  د دوامدار انکشاف حتمی نتيجه وه ٠

د ( چين ) ملک د نورو ٦ ملکونو د الحاقولو نه وروسته لوي سلطنت جوړ کړ ٠ وروسته  يی  د خاورو د ويشلو په باب د نظام  پر ځای  د ولايت او ولسوالۍ د ټاکلو په باب  نظام  عملی کړ او د ولايتونو او ولسواليو د اداره کولو په اړه هره  فيصله  ټول   د امپراطورله خوا ونيوله شوه  ٠ او په دی وجه  د لوي وحدت په باب هغه تيوری چه  د( پسرلی ) او ( منی ) په دوره کښی  خلک  يی عمل ته  سترګی په لاره  ؤ  د لومړی ځل دپاره  په عمل بدله شوه ٠ او وروسته د هيواد د وحدت او بيلتون تميز  به د ټولنيز انکشاف د پيژندلو له اصولو څخه شميرل شوی دی ٠

البته داسی استدلال تر لاسه   نه کيږی چه وحدت به بالکل سم وی او بيلتون به هرومرو جنايتی کار وګڼل شی ٠ که چيری  د يوه سلطنت په وروستنی دوره کښی  خورا زيات فساد پيدا شوی وای ، د توليدی قوتونو د انکشاف مخه يی  سخته  نيوله شوای او حتی  شا ته به اړول شوای  وای  او دغه راز به يی د خلکو ژوند په مايوسانه حالاتو کښی لويئدلی وای ، نو په دی وخت کښی به د بزګری  پاڅون له امله  د سلطنتی  وحدت تجزيه کول  ضروری ؤ  ٠ په بله ژبه دا يو ښه کار دی چه د بزګرو د قيام له لاری دی  فاسد سلطنت  له منځه يووړل شی  ٠ د چين مرحوم ريئس ( ماو تسی دونګ ) د چين د بزګرو د پاڅون پر مثبت رول باندی هم زياته ستاينه وکړه  ٠ د هيواد د تجزيه کولو نه وروسته به بالاخره وحدت ترسره  شی ٠ په چين کښی  يوه  اصطلاح  ده چه  وايی -  د طولانی جلاوالی نه به حتماٌ يووالی ترسره شی  ٠ دا د چين د تاريخی پرمختګ  قانون  دی ٠ خلک ځکه  د لوي وحدت صفت کوی  چه دغه لوی وحدت  ارام ټولنيز چاپيريال برابروی  ، د ټولنی او توليدی چارو د پرمختګ او د خلکو د ژوند د ښه والی دپاره ګټه لری ٠  د لوی وحدت ترسره کول  د هيواد د سعادتمنی د رامنځ ته کولو دپاره يو مهم شرط  بلل کيږی ٠ د لويديځ ( هان ) د سلطنت  د ( وين دی )او ( جين دی ) او وروسته د( وودی ) امپراطوری  دوره  چه ٩٣ کاله تاريخ  يی ونيوه ،  د سلطنتی خاوری د پراخوالی دوره وه  ٠ دغه سلطنت په شمال کښی د ( هونګ ) له قواوو سره  ٥٠ کلنه جګړه وکړه  او بالاخره يی د ( هونګ ) قوم د صحرا شمال ته وشاړ  ٠ او له دی امله د صحرا جنوب چه پخوا د ( هونګ )  قوم په لاس کښی و ،او  د ژيړ سيند لويديځه برخه  دواړه  د هان په سلطنتی  نقشه کښی  شامل شوه ٠ دغه شان  د لويديځ  هغه ارته سيمه  چه د (  يو من )  نومی کلا څخه  لويديځه ناوه ،او د شينجانګ جنوبی سيمه چه د ( هان ) په زمانه کښی د ( سي يوی ) په نامه  ياديده  ټول د هان ) په قلمرو کښی  يوه برخه تشکيله شوه  ٠ په ختيځه خوا کښی ، د ( هان ) سلطنت د کوريا د( وي ) قبيله  ريزمريزه کړه او ( لياو دونګ ) برخه ايزه سيمه يی چه پخوا ددی قبيلی تر کنترول لاندی وه   د خپلی خاوری په يوه برخه  بدله کړه ٠ په جنوبی ، جنوب لويديځه اوجنوب ختيځه خوا کښی يعنی د اوسنی ( ګوانګ دونګ ) ، ( يوين نان ) ، ( جه جيانګ ) او ( فوجيان ) په شمول د بيلا بيلو قبايلو  سيمی يی ټولی د هان په نقشه کښی شاملی کړی  ٠  د امپراطور( هان وو دی ) په سلطنتی دوره کښی هغه لوي وحدت ترسره شو چه مساحت يی د پخوانی ( چين ) دسلطنت څخه لا زيات پراخ شو ٠

د ( تانګ ) د امپراطوری سعادتمنی له برکته رامنځ ته شوی لوی وحدت د( هان ) د سلسلو نه وروسته يو بل  لوی او فوق العاده وحدت بلل کيږی ٠ او په تاريخ کښی عموماٌ  د( هان ) او( تانګ )  سعادتمنۍ ته مساوی مقام ورکول کيږی ٠ ( تانګ ) امپراطوری حکومت په شمال لويديځ کښی د ( توجی ) قبيله  پوپنا کړه او دغه سيمه يی  ترخپلی  اداری لاندی ونيوله  ٠ په شمال ختيځ کښی يی د کوريا قوتونو ته  پوره ماتی ور کړه او په دی سيمه کښی يی د ( تانګ ) محلی حکومت جوړ کړ  ٠ او  لری شمال خيتځ  يعنی  اوسنی ( هۍ لونګ جيانګ) سيمه يی هم تر خپلی اداری لاندی راوستله چه ( تانګ )د سلطنت د ( کای يوان ) په دوره کښی را منځ ته شوی سعادتمنی  د خپل تاريخ اوج ته ورسيد او د خاورو مساحت يی د لويديځ (  هان ) څخه زيات اوښتی و ٠

د ( هان ) او ( تانګ ) په ٢ امپراطوری دورو کښی  د هيواد  فوق العاده لوی وحدت ترسره شو  نو ځکه  دغی دوری د چين  د خاورو د پراخيدو په بهير کښی ٢ مهمی تاريخی دوری بلل کيږی ٠

د ( مينګ ) د سلسلو د ( يونګ له ) او( شيوان ده ) په دورو کښی حکومت د شمال او شمال لويديځ له ٢ طرفو نه د ( يوان ) سلسلی پر لمسيانو باندی بريدونه وکړل او په پای کښی يی  د صحرا په جنوب او شمال کښی  خپل تسلط ټينګ  کړ ٠ دغه راز په جنوب لويديځ او جنوبی سيمه کښی  يعنی د اوسنی ( يوين نان ) ، ( ګوي جو) او( سه چوان ) په پراخه سيمه کښی يی د مرکزی حکومت له خوا دمستقيمی  اداری مقام   ټينګ کړ  او د  لری شمال ختيځ  په ارته خاوره کښی  د ( مينګ ) حکومتی مامورينو   د اداره کولو  دندی عملی کړی  ٠ دغه شان د ( مينګ )  شاوخوا  ملکونه  لکه (  ان نان ) ، ( سيان لو ) او ( کوريا )  ټول د(  مينګ ) په اړوندو فرعی  ملکونو بدل شول  ٠ د ( يونګ له ) او ( شيوان ده ) د دوو دورو نه وروسته د لوي ديوال شمالی اړخ اود سلطنت  شمال لويديځه خوا بيا د مغول تر کنترول لاندی شوه  ٠ مغول  د ( مينګ ) له سلطنت  سره کله جګړی او کله کله يی روغی جوړی وکړی ٠ او عيناٌ  له سره تر پايه پوری  له مينګ سره  څنګ په څنګ ولاړ  و٠ او په دی  بهير کښی  د ( مينګ ) سلطنتی قلمرو يو څه کوچنی شو ٠  د مساحت د پراخوالی او د وحدت د لويوالی له لحاظه د ( هان ) او ( تانګ ) دواړه سعادتمنۍ  تر نورو نه تودی  او له حياتۍ قوی  نه ډکی شوی   ٠ او  پرته د ( يوان ) د سلسلو نه يوازی د ( چينګ ) د سلسلو د( کان   چيان ) سعادتمنی  ورسره مقابله کولای شو ٠ لکه څنګه چه  د ( چينک ) امپراطور ( يونګ جنګ ) ويلی ؤ : له تاريخ نه راهيسی د وحدت د لويوالی او د مساحت د پراخوالی له نظره کوم سلطنت نه دی پيداشوی  چه  زما د سلطنت څخه وتلی دی  ٠ اود هيواد په لوی وحدت کښی   له ختيځ  نه تر لويديځ  پوری او له شمال نه تر جنوب پوری په ټولو سيمو کښی د ( چينګ ) سلطنتی واک  قبول شو   ٠ دغه خبره يی  البته يو څه وختی کړی وه ٠ په حقيقت کښی د امپراطور ( چيان لونګ ) په ٢٤ م کال کښی د ( چينګ ) سلسلو ريښتينه سعادتمنی ترسره شوه چه په لويديځ اړخ کښی لوی  سلطنتی قدرت  د ( جوينګړ) قبيله تيت و پرکه کړه  ، (  چينګ های ) ، د شينجيانګ جنوبی  او شمالی سيمه  او تبت  يی په پوره توګه د مرکزی حکومت تراداری لاندی ونيول ٠ او خپل لويديځ  سرحد يی د ( بالمخاش ) د جهيل ختيځ اړخ ته او شمالی سرحد يی د لويی صحرا جنوب او شمال ته ورسول  ٠ په  جنوب لويديځ کښی يی د قبايلو هغه زوړ نظام چه د زر کاله دپاره يی دوام موندلی ؤ  له منځه يووړ ٠ په شمال ختيځ کښی يی د(  هی لونګ جيانګ ) سيند شمالی غاړه او د بهرنی ( داکينګ ) غرونو جنوبی سيمه  تر خپل کنترول  لاندی راوستله ٠   ختيځ  سرحد يی د ( اوسوری ) سيندختيځی غاړی ته او حتی بحيری ته اوږد کړ   ، په جنوب ختيځ کښی يی د ( تايوان ) ټاپو او په جنوب کښی د ( نان شا ) ټاپوګان ټول د ( چينګ ) د لوی سلطنت په نقشه کښی راوستل ٠ او په دغو سيمو کښی يی ولايتی اداری  قايمی  کړی ،  مامورين او قوماندانان يی ور ته واستول او  پوځيان يی پکښی ميشته کړل  چه  په دی توګه  د هيواد   ريښتينی  لوی او فوق العاده وحدت ترسره شو ٠ په هغه وخت کښی څه دپاسه ٥٠ قومونه د ( چينګ )  رژيم  توابع  شول  ٠ د ( چينګ ) سلسلی  د ( کان چيان ) په سلطنتی دوره کښی لوی وحدت ته پراختيا ورکړه شوه او  هغه پخوانی مفکوره چه د هيواد په دننه کښی د مځکو خاوند ته  ملوک الطوائف او په بهر کښی يی ور ته  قبايلی مشر  ياديدل   پريښوده  ٠ د( چينګ )سلسلی د ( کان شی ) د امپراطوری دوری له پيل نه  د لوي ديوال د ترميمولو څخه لاس واخستل شو چه له دی امله هغه ٢٠٠٠کلنه عنعنوی مفکوره ماته شوه چه د لوي ديوال د کرښو سره سم  د هيواد  داخلی او بهرنی خاوری تميزی کيدی  اوله دی برکته هغه نوی مفکوره  په عمل بدله شوه چه د لوی ديوال د بهر او داخل خلک لکه وروڼه دی چه  په يوه لويه  کورنی کښی ژوند کوی چه دا په مستقيمه توګه د عصری چين د نقشی او د زيات شمير قومونو لرونکی هيواد د جوړيدو دپاره کلک بنسټ ايښودلی دی ٠ ( البته اوسنی نقشه  د ( چيان لونګ )  دسلطنتی نقشی په نسبت  يو پر ٤ مه برخه کمه شوی ده )٠

په هره سعادتمنه  دوره کښی د لوی وحدت د ټينګيدو تر شرائطو لاندی د اوږدی مودی  کراری او ارامی وساتله شوه چه توليدی پرمختګ يی په ثابته توګه ساتل شوی دی ، غله جات يی پريمانه ؤ او دولتی ګدامونه يی تل ډک ؤ  ٠ د امپراطور ( هان وو دی ) په زمانه کښی   د ٦٠ کالو سمسورتيا او شتمنی ترلاسه شوه ٠ د ( تانګ ) د ( کای يوان ) او ( تيان باو) په زمانو کښی په هر کور کښی د غلودانو څو کاله ذخيره ساتله کيده  ٠ د( مينګ ) سلسلی د ( يونګ او شيوان ) په زمانو کښی خلکو شتمنی وګټله او  دولتی ګدامونه هم له غله جاتو څخه ډک ؤ ٠ماليات ورکوونکو په خوښۍ او خوشحالۍ سره  خپله دنده اجرا کوله ٠ او خلکو او پوځيانو ټولو  ښه ژوند ترﻻسه کړ ٠ د ( چينګ ) سلسلی د امپراطور( کان شی ) په دوره کښی دولتی ذخيری خورا زياتی  شوی  ٠ د ( کان شی ) د ٥٠م سلطنتی کال له پيل نه  په هرو ٣ کالو کښی د ولايت په درجه مختلفی سيمی د يوی اونی دپاره له مالياتو څخه معافی شوی ٠ او داسی حالت په هر کال کښی په مختلفو ځايونو کښی ليدل کيده ٠ د ( کان شی ) په دوره کښی د معاف شوی مالياتو ارزښت ټول ٧ مليونو کيلو ګرامو سپين زرو ته ورسيد  ٠ د ( چيان لونګ ) په دوره کښی د هيواد سمسورتيا اوج ته ورسيدله٠  ذخيری  يی لا زياتی  غنی  شوی او  ګرد هيواد  په ٤ وارو   د مالياتو له معافيدو څخه برخوردار ؤ  چه ارزښت يی ٦ مليونو کيلو ګرامو سپين زرو ته ورسيد ٠دغه راز په ٣ واروسره په ګرد هيواد کښی د مالياتو د معاف کيدو په باب امتيازات عملی شول چه په نتيجه کښی  ټول يو مليارده  ليتره غله جات له مالياتوڅخه بی برخه  شول  اود دولت پولی ذخيره يی حتی ٤ مليونو کيلو ګرامو سپين زرو ته ورسيده ٠ او عادی ذخيره يی  تل په ٣ مليونو ٥ لکو کيلو ګرامو  سپين زرو کښی ساتل کيده   او  په جنګی حالاتو کښی چه  نظامی لګښتونه يی زيات  ؤ  دولتی ذخيره يی لږ تر لږه   يو مليونو کيلوګرامو سپين زرواو حتی ٣ مليونو کيلو ګرامو سپين زرو ته رسيدلی وه  ٠