دامپراطور  ( چين شه هوانګ ) هديره  د اوسنی ( شان سی ) ولايت د ( لين تونګ ) ولسوالۍ  ختيځ اړخ ته د ٥ کيلو مترۍ په فاصله د ( ايان ځای ) په علاقه دارۍ کښی واقع ده چه جنوب يی د ( لی شان ) په نامه د غرونو سلسله ده او شمال يی د ( وي ) نومی  درياب دی ٠ او که  له هوا نه  دی هديری ته وکتل شی لکه يو لوی طلايی څلی  له ورايه ښکاری ٠

د امپراطور ( چين شه هوانګ ) د هديری  ترتيبات او جوړښت په پوره توګه د ( چين ) د سلطنت د مرکز ( سيان يانګ ) په شکل ترسره شوی دی چه  د مځکی تر جګی او لوړی غوندۍ لاندی  د قبر ماڼۍ لکه دامپراطوری ماڼۍ په شان ډيره شانداره او باعظمته ده  ٠ د قبرستان داخلی او بهرنی چاپيريال د ( سيان يانګ ) ښار  او د امپراطوری ماڼۍ د ترتيباتو په شان اباد شوی او د قبرستان عمومی مساحت ٦٦ اعشاريه ٢٥ مربع کيلو مترو ته رسيږی  چه دغه رقم د اوسنی ( سی ان ) د ښاری سيمی څخه  څه دپاسه يو چند زيات دی ٠

( چين شه هوانګ ) چه ١٣ کلن شو ،  پر شاهی تخت باندی کښيناست او د  هغه وخت  له پيل نه يی  د( لی شان ) په غرنی سيمه کښی  د ځان دپاره د قبر په جوړولو لاس پوری کړ ٠  د پخوانی ( چين ) سره  د نورو٦ ملکونو د يو ځای کولو نه وروسته  امپراطور ( چين شه هوانګ ) د بيلا بيلو ځايونو څخه يو لک تنه خلک په دی جبری ملازمت کښی واچول  ٠ امپراطور ( چين شه هوانګ ) د ٥٠ کالو په عمر مړ شو او دده  د هديری د جوړولو کار په همهغه وخت پای ته ورسيد ٠ يعنی دغه  قبر  د ٣٧ کالو په کوشش جوړ  شو ٠ د تاريخی اسنادو له مخی د ( چين شه هوانګ ) هديره  د اوبو تر سرچينی لاندی په خاوره کښی جوړه شوه  چه  بام  يی د پايښت دپاره  په  ويلی شويو برونزی  مايعاتو وپوښول  شو ٠ په هديره کښی  ماڼۍاو ښکلی ودانۍ  او خپل حضور ته د  وزيرانو د راغوښتلو سالون  برابر شوی او حتی د وزيرانو چوکۍ هم ځای پر ځای  شوی دی ٠ او په بيلا بيلو کوټو کښی رنګارنګ  ظريفه او نادر هنری توليدات  او جواهر ايښودل  شوی  دی ٠ د قبر د ويجاړولو او  تالاکولو  د مخنيوی دپاره د قبر په دننه کښی د غشی د ويشتلو په هکله پټ  اتوماتيک تجهيزات هم نصب  شول او د قبر پر چت  باندی  جواهر او ځليدونکی مرغلری کلکی وتړلی شوی ٠ لکه څنګ چه  په اسمان کښی ستوری  ځليږی ٠ د قبر پر مځکی باندی د  جغرافيايی عوارضو سره سم د سلطتنی نقشی موډل  پرځای  شو او سيماب  لکه ددرياب او سمندر  اوبه په خپل ځای کښی  بهيږی ٠ او طلايی چرګان د بهيدونکو سيماب د څپو سره سم پورته کښته کيږی لکه د اوبو په سر لامبو وهی ٠ د قبر په سالون کښی د تل رڼا ورکولو دپاره د بالن ماهی په غوړيو جوړه شوی لويه ډيوه  ولاړه ده ٠ د قبر په شاوخوا کښی د عسکرو او اسونو  لويی   خاورينی مجسمی  قطار په قطار او نيغ په نيغ  ولاړی  دی ٠ د قبر ډيزاين  په ريښتيا د چين د لومړنی امپراطور بی حده  صلاحيت  او جدی  او شاندار حيثيت  څرګندکړی دی ٠

د ميلاد نه دمخه  په ٢١٠ م کال کښی امپراطور ( چين شه هوانګ ) د اوسنی ( هه بی ) ولايت په ( پينګ سيانګ ) ځای  کښی مړ شو ٠ دده د مړينی ٢ مياشتو نه وروسته مړی يی مرکز ( سيان يانګ ) ته يووړل شو او د مړی د ښخولو د مراسم د عملی کولو په وخت کښی  د ( چين شه هوانګ ) زوی يعنی دوهم  امپراطور امر وکړ چه د( چين شه هوانګ ) ټولی غلامانی نجلۍ دی د امپراطور ( چين شه هوانګ ) په اړخ په ژوندی توګه ښخی کړی ٠ علاوه په دی  د قبر جوړوونکی ماهران هم په دی قبر کښی ژوندی  ښخ  شول  ٠

د ( هان ) په تاريخی کتاب  او د هيوادد دريابونو د ترتيباتو په باب لومړنی يادداشت  کښی وليکل شول چه د امپراطور ( چين شه هوانګ ) هديره  د ميلاد نه دمخه   په ٢٠٦ م کال کښی د قوماندان ( سيان يو ) له خوا ويجاړه شوه ٠ د شمالی ( وی ) نامتو شخصيت ( لی داو يوان )  د هيواد د دريابونو د ترتيباتو په باب يادداشت کښی وويل چه قوماندان ( سيان يو ) د ( سيان يانګ ) ښار  ته داخليدو نه وروسته د ٣ لکو انسانی قواوو په استولو سره د ٣٠ ورځو په کوشش له دی قبر څخه قيمتی شيان په پوره توګه هم و نه شو وړلی  ٠ ور پسی  داړه مارانو د ( چين شه هوانګ ) برونزی تابوت غلا کړ ٠ وروسته يو شپون  د خپلو پسونو د لټولو دپاره تصادفاٌ د اورنی لرګی په اوچتولو سره قبر ته داخل شو او داسی لويه سهوه يی وکړه چه په بی پروايی سره يی دغه قبر  وسوځاوه ٠ دخلکو په قول د قبر اور د ٩٠ ورځو دپاره دوام درلود ٠

خو د ځينو کسانو په نظر د( شی جی ) په نامه  تاريخی اثر کښی چه د هان د سلسلی د مامور ( سه ما چيان ) له خوا وليکل شو د ( چين شه هوانګ ) په باب خاص توضيحات او ارزيابی وشوه ٠ خو د قبر د ويجاړولوپه باب هيڅ  نه دی ياد شوی ٠ د ذکروړ خبره ده چه دغه اثر د امپراطور( چين شه هوانګ ) د مړی د ښخولو نه  سلو کالو وروسته وليکل شو ٠ خو د ( چين شه هوانګ ) د مړينی د ٦ سوو کالو نه وروسته ( لی داو يوان ) په دی باب مفصل يادداشت  وليکه چه دا خورا مشکوکه خبره ده ٠

د ميلاد د ١٩٤٩ م  کال نه وروسته د چين لرغون پيژندونکو د امپراطور ( چين شه هوانګ ) د قبر په باب زياتی پلټنی او څيړنی وکړی ٠ په تيره بيا دامپراطور ( چين شه هوانګ ) د عسکرو او اسونو د خاورينو مجسمو د کشفولو نه وروسه دده د  قبر په شاو خوا کښی د څارنی دپاره څه دپاسه ٢ سوه تونلونه وکيندل او په دی بهير کښی دوی يوازی  د قبر د تالا کولو ٢ تونلونه وليدل چه يو يی د قبر په شمال ختيځی خوا کښی او بل يی د قبر په لويديځی خوا کښی دی ٠ د تونل قطر  ٩٠ سانتی  متره    او ژوروالی يی ٩ متره  و  ٠ او د قبر له  مرکز څخه  يی  ٢٥٠ متره  فاصله  درلوده ٠ له دی نه څرګنديږی  چه دواړه تونلونه د قبر ماڼی ته  رسيدلی نه ؤ  ٠ اوس دغه دوه تونلونه له خاورو څخه ډک شوی دی او په ظاهره هيڅ نه ليدل کيږی ٠

څرنګه چه  د قبر په شاوخوا کښی  خاورينی  طبقی  ښی  ساتل شوی  او د قبرد ماڼۍ د ديوال د ورانولو کومه نښه   نه پيدا کيږی او په ماڼۍ کښی د بهيدونکو سيمابونو ترتيبات   هم معقول ښکاری ، نو  د دغو عواملو  په نظر کښی نيولو سره داسی استدلال ترلاسه کيږی  چه د امپراطور ( چين شه هوانګ ) هديره په اساسی توګه  ښه ساتل شوی ده او د کومی سختی ورانکارۍ او داړمارۍ سره نه ده مخامخه شوی ٠  د ( بان ګو ) او ( لی داو يوان ) هغی خبری  چه د ( چين شه هوانګ ) هديره  د قوماندان ( سيان يو) له خوا ويجاړه شوه او ماڼۍ يی په اور کښی وسوځوله شوه  د اعتبار وړ نه دی ٠ د اټکل له مخی  قوماندان ( سيان يو ) ښايی چه يوازی  د هديری اړوندی  فرعی ودانی ويجاړی کړی وی ٠ که حقيقت همداسی وی ، نو د ( چين شه هوان ) هديره به په نړۍ کښی تر مځکی لاندی يوه بی ساری شانداره ماڼۍ وبلل شی ٠