中国国际广播电台
د چين په لرغونی ټولنه کښی چه د مطبعی چارو ترقی نه وه موندلی
، شعرونه او مقالی په دی طريقه
مروجی شوی وی چه د لوستونکو په
قلم کاپی او بيا به نورو ته
خپريدی ٠ په تاريخ کښی يو اديب
چه ( ځو سه ) نوميده ، يوه داسی
ښکلی مقاله وليکله چه د اشرافو
او واکمنانو له خوا خوښه شوه او
دغه مقاله يی په قلم کاپی او ژر
ژر نورو ته خپره شوه ٠ په دی وجه
په يوه وخت کښی په بازارونو کښی
د کاغز بيه په بيړی سره اوچته شوی
وه ٠ او يوه خوندوره کيسه په دی
بنسټ د خلکو په منځ کښی خوله په
خوله ګرځيده ٠
( ځو سه ) د ميلاد په ٢٥٠ م کال کښی وزيږيده او د چين د ( جين
) په امپراطوری دوره کښی يو ستر
اديب ؤ ٠ دده څيره بدرنګه وه او
د کوچنتوب په وخت کښی يی دومره
هوښياری هم نه درلوده ٠ هغه د
خطاطۍ ، د ډول وهلو او موسيقی
غږولو په تمريناتو کښی برخه اخستی
وه ، خو بريالتوب يی ترلاسه کړی
نه و ٠ وروسته چه هغه لږ څه لوی
شو ، د پلار په لارښوونه يی
زيات کتابونه ولوستل او ښی ښی
مقالی يی وليکلی ٠
د ٢٠ کالو په عمر کی يی کشره خور چه ( ځو فنګ ) نوميده
دامپراطوری ملکی له خوا د
امپراطور د ښځی په توګه انتخابه
شوه ٠ نو ( ځوسه ) د کورنۍ له
نورو غړو سره يو ځای مرکز (
لويانګ ) ته انتقال وکړ او په دی
توګه ( ځو سه ) ته لا زيات
فرصتونه برابر شول چه د اشرافو په
ټولنه کښی يی د لويو اديبانو سره
ملګرتيا وکړه او زيات تماسونه يی
ونيول او ددوی په اغيزو د ( ځو
سه ) د مقالی د ليکلو سويه لا
زياته اوچته شوه او په پای کښی
هغه د ( سان دو فو ) په نامه هغه
ستره او مشهوره مقاله وليکله چه د
خلکو په منځ کښی نسل په نسل ساتل
شوی ده ٠
د ( سان دو فو ) په نامه مقاله ( ځو سه ) په خپل ٣٠ کلن عمر
کښی وليکله ٠ ددی مقالی د
بشپړيدو نه وروسته لوی اديب (
هوانګ پو می ) د مقالی سر ليک
وليکه ٠ دغه مقاله لومړی د
اديبانو په منځ کښی خپره شوه او
وروسته اشرافو او بډايانو هم دی
مقالی ته زياته علاقه وښودله او
زړونو يی وغوښتل چه دغه مقاله
کاپی کړی او و يی لولی ٠ په
نتيجه کښی په ( لو يانګ ) ښار کښی
د کاغز اړتيا هم نه شوه رفع کيدی
، نو بيه يی ورځ په ورځ اوچته
شوه ٠
د ( سان دو فو ) په نامه مقاله يوه څرنګه مقاله ده ؟ ٠ په
چينايی ژبه ( سان ) ٣ ته او (
دو ) د پايتخت معنی ورکوی او (
فو ) په هغه زمانه کښی يو ادبی
شکل و ٠ دغه ادبی شکل د نامتو
غزل او اصطلاح څخه په استفادی
سره وليکل شو ٠ ( سان دو ) د
پخوانيو ( وی ) ، ( وو ) او( شو
) ٣ ملکونو پايتختونو ته ويل
کيده ٠ د( سان دو فو ) په نامه
مقاله د ( شو دو فو ) ، ( وو دو
فو ) او ( وي دو فوو ) څخه عبارته
وه ٠ او په هر ( فو ) کښی د خاطری
سړی په قول دهمدی ځای د جغرافيا ،
توليداتو او نظامونو په باب
تشريحات ورکړی شوی ؤ ٠ سره له دی
د مقالی بريالتوب نه يوازی د
مقالی په ادبی شکل کښی ليدل شوی ؤ
بلکه د محتوياتو په برخه کښی هم
ؤ ٠ اديب ( ځو سه ) د مقالی د ښه
ليکلو دپاره د پخوانی اثارو د
تصديق او څيړنی دپاره شخصاُ دغو
سيمو ته لاړ ترڅو په مقاله کښی
ليکل شوی حالات او پيښی جعلی نه
شی ٠ د اصلی موادو د چمتو کولو نه
وروسته ( ځو سه ) په خپل کور کښی
د خپلو لس کالو په وقفولو سره
بالاخره دغه مقاله وليکله ٠
د ( سان دوفو ) په نامه ستر اثر د چين د ٣ ملکونو په دوره کښی
د ټولنيز ژوند اصلی حالات منعکس
کړی ؤ او د هيواد د وحدت په شمول
هغه موضوعات چه په هغه زمانه کښی
د ټولو خلکو او واکمنانو له خوا
ور ته زيات د توجه وړ ؤ زيات
راياد شوی دی ٠ نو ځکه دغه
مقاله د ټولو خلکو او واکمنانو
له خوا ډيره وستايل شوه او وروسته
هم د وارثانو له خوا ښه وساتله
شوه ٠
په حقيقت کښی د يوه پوخ اديب په توګه ( ځوسه ) نه يوازی ددی
مقالی په بشپړولوسره شهرت ترلاسه
کړی بلکی يی نوری زياتی ښکلی
مقالی او غوره شعرونه هم ليکلی ؤ
٠ په دغو شعرونو او مقالو کښی هغه
په ساده ژبه دوطن او خلکو سره
خپله ژوره مينه څرګنده کړی وه
او په دی توګه هغه د زياتو
شاعرانو سرمشق ګرځيدلی ؤ ٠
|