د ميلاد د پنځلسمې پيړۍ په پيل کې يعنی د مينګ په امپراتوري لړۍ کې لومړی امپراتور جو يوان جانګ د بيجينګ په شمال يو ښکلې منظره لرونکې ځای د خپلې مقبرې په توګه غوره کړ او له دې وروسته د دوو سوو کلونو په اوږدو کې د مينګ دوولس امپراتوران په دې ځاي کې ښخ شول چې له امله يي د ديارلسو امپراتورانو مقبرو په نامه يادېږي. دغې مقبرې د م م د يونيسکو سازمان له خوا د نړيوالو ميراثونو په لست کې شاملي شوې. چين ته د سفر په دغه کړۍ کې به د دغو مقبرو په هکله څه معلومات درکړو.
دغې ديارلس مقبرې د بيجينګ په شمال لويديځ د چانګ پينګ ولسوالۍ د تيان شو غره په لمن کې پرتې دي. په دې ځای کې پر ديارلس امپراتورانو برسيره درې ديرش ملکې او نور زياتې ښځې ښخې شوي وې. دغې مقبرې تر اوسه په ښه توګه ساتل شوي او د ښخ شويو امپراتورانو شمېر يې هم په نړۍ کې مثال نه لری. د دغه ځای په هکله د سيلانی وياندې ميرمن لي می وويل دغې مقبرې له بيجينګ ښار څخه څه باندی پنځوس کيلومتره واټن لری او د يان شان غره په يوه کاسه کې پرتې دي. د مقبرو په ختيځ، لويديځ او شمال کې غرونه دي چې د چانګ نومی مقبره د نورو مقبرو په منځ کې ده او نور دوولس مقبرې د دغې مقبرې په ختيځ او لويديځ کې خورې ورې دي چې له مقبرو څخه جوړ شوي ساختماني ودانۍ ترې ليدل کيږي.
د چانګ نومی مقبره د دريو طبقو پر مرمري بنسټ باندې ولاړه ده او د ځمکې پر سطح
يې جوړه شوې عمده ودانۍ ډيره لويه او عظيمه ده چې پراخوالی يې نولس سوه شپږ
پنځوس مربع متره دی او د ودانۍ دننه د څوارلس اعشاريه ديرش مترو په لوړوالي شپيته ستنې ولاړې دي چې د نان نومی ونې له لرګيو څخه جوړې شوې دی، نو تر اوسه هم ښه بوی لري. د دغې مقبرې تر ځمکې لاندی ماڼۍ د نندارچيانو لپاره پرانيستل شوې او هره ورځ زيات شمېر سيلانيان راجلبوي. د نان نومی ونه ډېره ارزښتناکه ونه ده چې بافت يي ډېر کلک او يو ډول عجيب ښه بوی لری. ميرمن لي می وويل په لرغونې زمانه کې د ترانسپورت زمينه ډېره ستونزمنه وه. هغې وويل دغه ونې يوازی د چين په جنوب لويديځ د يون نان او سی چوان ولايتونو پر غرونوکې وده کوي، نو په لرغوني زمانه کې له ليري سرحدي سيمو څخه بيجينګ ته د دغو ونو د ليږدولو بهير ډير ګران او سخت و. څرنګه چې پری شوي ونې ډېرې لويې او د حمل و نقل لپاره ستونزمنې وې ، نو په لومړي وخت کې په ځنګلونوکې پاتې وې او د دوهم کال د دوبنی سيلاب له لارې له غرونو څخه دښتې ته کښته شوې. ورپسې لرکي د جالې په بڼه په اوږد کانال کې بيجينګ ته نژدی سيند ته وروليږل شول. له دې وروسته له بندر څخه بيجي
نک ښار ته د دغو لرګيو د ليږدولو لارې چارې هم عجيبې او ځانګړي ښکاريدې : د يادونې وړ خبره دا ده چې د لرګيو د لېږدولو وخت بايد په ژمي کې وي. له دې امله چې په پخوا زمانه کې موټر او جرثقيل نه وو، زموږ نيکه ګانو دا لارې چارې وموندلې چې د ليږدولو په اوږدو کې د څو مترو په ځای کې يوه څا وکيندل شوه او له څاه څخه اخيستل شوي اوبه پرځمکی باندی وشيندې چې کنګل شی او د يوې ځانګړې لرګينې ګاډۍ په وسيله پر کنګلونو باندي د ښوئيدو له لارې بيجينګ ښار ته يووړل شول. نو په هغه وخت کې د يو لرګي د نقلولو وخت د شل زره تنه کارګرانو لخوا دريو او څلورو کلونو ته اړتيا درلوده .
که څه هم د دغو مقبرو له جوړولو څخه تر اوسه پوری څلور او پنځه سوه کلونه تير شوي دي، خو د نورو امپراطوري مقبرو په پرتله په ښه توګه ساتل شوي دي چې
زيات تاريخی ارزښت لری. د سينګاپور سيلانې ميرمن ګو می فن وويل ما په کتابونو کې د مينګ د ديارلسو امپراتورانو مقبرو په هکله معلومات لوستلي دي. زه غواړم په خپلو سترګو وګورو چې دغه لويې مقبرې څنګه جوړې شوي دي او دومره لويې پروژې هرومرو د ډېرو زياتو انساني ځواکونو په کارولو سره بشپړې شوی وی.
د مينګ د ديارلسو امپراتورانو مقبرې په بيجينګ کې يو تاريخې ځای دی چې مشهور لوی ديوال ته نژدی دی. نو زيات شمېر سيلانيان به هرومرو د لوي ديوال سيل تر څنګ دغه ځای ته لاړ شی.
