د چين د کمپيوټري ويروس ضد د بېړني غبرګون ملي مرکز او 360 شرکت د سپتمبر په ۵مه نېټه په وار سره د چین پر شمال لوېديځ پوليتخنيک پوهنتون (Northwestern Polytechnical University) د بهرني سايبري بريد په اړه د پلټنو راپورونه خپاره کړل.

راپورونه ښيي، چې د امریکا د ملي امنیت اېجنسۍ (National Security Agency ) په اړه ځانګړی برید کوونکي دفتر (Office of Tailored Access Operations)  د ۴۱ ډولونو انټرنیټي برید کوونکو وسلو په کارولو سره د چین د یاد پوهنتون پر شبکې زر ځله بریدونه کړي او د ځينو مرکزي تخنیکونو په اړه يې ډېر مالومات غلا کړي دي. سربېره پر دې، دغه دفتر له ډېرو کلونو راهیسې د چین د مشهورو تصدیو، د بېلابېلو کچو حکومتونو، پوهنتونونو، د طبي چارو او علمي څېړنیزو ادارو پر شبکو د هیکر پټ بریدونه کړي، د چینایانو مکالمې يې څار کړې او په ناقانونه توګه يې د چینایانو د مسینجرونو مالومات غلا کړي دي.

په یادو دواړو راپورونو کې څرګند او بشپړ شواهد په ډاګه شوي دي چې ۱۳ تنو د امریکا له دننې څخه د چین پر انټرنيټي شبکې مستقیم سایبري بریدونه کړي، د سایبري برید زمینې د جوړولو لپاره يې د متحده ایالتونو له مخابراتي اپريټرانو سره څه باندې ۶۰ تړونونه او ۱۷۰ سندونه لاسلیک کړي دي. د دغو شواهدو په ډاګه کېدو سره نړیوالو ته دا مالومه شوې چې د امریکې د ملي امنیت ادارې د انټرنيټ شبکې په برخه کې ډېرې ناوړه کړنې ترسره کړې او د زیان اخیستونکي په توګه جعلي پرده يې لرې شوې ده.

د متحده ایالتونو حکومت له ۲۰۱۳م کال راهیسې د انټرنيټي امنیت په اړه پر چین ډېر بې ځایه تورونه لګولي. هغه ډېرې ګونګوسې او جعلي راپورونه خپاره کړي چې ځان ته د زیان اخیستونکي پرده اچولې او چین يې مخرب بللی دی. خو اصلي موخه يې د دغو پلمو له لارې د انټرنيټي شبکې او مالوماتي چارو په برخو کې چین ځورول دي.

خو جعلي پلمه په واقعیت نه بدلېږي. موږ د پریزم پېښه یادوو（PRISM）چې په ۲۰۱۳م کال کې پېښه شوه، د امریکې د دفاعي چارو د قراردادي شرکت پخواني کارکوونکي سنوډن په دې اړه ګڼ شمېر شواهد وړاندې کړي چې د امریکې حکومت له اوږدې مودې راهیسې په کور او بهر کې د تلیفوني او انټرنيټي مالوماتو څار کړی، د چین د هواوې شرکت د مرکزي دفتر پر سرور يې د هیکر بریدونه کړي.

د چین اړوندو ادارو په ۲۰۲۰م کال کې د سایبر ۴۲ میلیونه د مالویر (Malware)نمونې نیولې چې په دې جمله کې 53 سلنه د مالویر بهرنۍ نمونې له امریکا څخه راغلې دي. له دې څخه ښکاري، چې چین د امریکې لخوا د سایبري بریدونو سخت زیان اخیستونکی دی.

په حقیقت کې امریکې نه یوازې پر چین سایبري بریدونه کړي، بلکې پر خپلو ملګرو يې هم دغه شان بریدونه کړي دي. د ډنمارک برادکست شرکت د تېر کال په جون میاشت کې د یوې ځانګړې خپرونې په خپرولو سره ویلي، چې د امریکې د ملي امنیت ادارې د ډنمارک سایبر ته لاسرسی درلوده او د انګيلا مېرکل په شمول د اروپايي هېوادونو ډېر مشران يې څارلي دي. د جرمني اونيزې « شپېګل» د راپور له مخې، د امریکا د ملي امنيت ادارې له خوا تر ۵۰۰ ميليونو زيات ټليفوني او انټرنيټي معلومات غلا شوي دي. د فرانسې "لي مونډ" ورځپاڼې راپور ورکړی چې د متحده ایالاتو امنیتي ادارې په فرانسه کې شاوخوا 70 میلیونه تلیفوني ډیټا غلا کړې ده.

یو لړ واقعي شواهدو دا تایید کړې چې د امریکا د ملي امنیت اېجنسي د نړۍ تر ټولو ستر انټرنيټي هیکر دی. د نړۍ سوله‌ پال هېوادونه باید د امریکې له سایبري تسلط سره مقابله وکړي او د ګردې نړۍ د سایبر چاپېریال د پاکوالي لپاره دې په ګډه هڅې وکړي.