نړیوالې ټولنې د اقلیمي بدلون د مخنیوي په برخه کې د چین اقدامات ستایلي
CMG2023/07/17 14:41:54
شريکول:

د چين دولت رئيس شي جين پينګ د ۲۰۲۰م کال په سپتمبر کې د ملګرو ملتونو په ۷۵مه عمومي اسامبلۍ کې له نړيوالې ټولنې سره ژمنه وکړه، چې هېواد به يې تر خپلې وسې پورې کوښښ وکړي چې له ۲۰۳۰م کال مخکې د کاربن ایستلو اندازه اوج ته ورسيږي او له ۲۰۶۰م کال مخکې د کاربن خنثی کولو بهیر بشپړ کړي. شي جين پينګ د ۲۰۲۱م کال د اپرېل په ۲۲مه نېټه د اقليمي بدلون د مخنیوي سرمشريزه کې اعلان وکړ، چې چين به ياده موخه د دغه هېواد د ايکولوژيکي تمدن د ابادۍ په عمومي طرحه کې شامل کړي او په باراز کې د کاربن د انتشار تجارت بازار پرانیستی. د ۲۰۲۱م کال د جولای په ۱۶مه نېټه، د چين د کاربن ايستنې د سوداګرۍ بازار په رسمي توګه فعال شوی. دا کار د کاربن ايستنې په اړه د دوو عمده موخو د پوره کولو لپاره د چين مهم اقدامات بلل کيږي. نوموړی بازار په تېرو دوو کلونو کې ښه او سالم روان و او د لومړۍ مرحلې برياليتوبونه يې تر لاسه کړي دي. د جولای تر ۱۳مې نېټې پورې په دغه بازار کې د ۲۴۰ ميليونو ټنو په اندازه د کاربن ايستنې د ونډو معاملې تر سره شوې او عمومي ارزښت يې ۱۱ ميليارډو يوانو ته رسېدلی دی. د دغه بازار له پرانيستنې وروسته، چيني تصديو د کاربن ايستنې د کمولو په اړه پېژندنه لوړه کړې او د انرژۍ د سپما او د کاربن ايستنې د ټيټوالي په چارو کې يې څرګند ابتکار ښودلی دی.

د اقليمي بدلون پر ضد د ستراتيژيکو څېړنو او نړيوالو همکاريو د مرکز اقتصاد پوه جانګ شين په دې نظر دی، چې د چين د کاربن ايستنې د سوداګرۍ بازار اوج ته د کاربن ايستنې اندازې د رسولو او د کاربن د خنثي کولو د موخو پوره کولو لپاره مهم ارزښت لري. نوموړي وويل، لومړی، دغه بازار د بازار د ميکانيزم په وسيله د کاربن ايستنې په برخه کې د اړوندو صنايعو د تصديو مسوؤليت روښانه کړی او دغه تصدۍ يې هڅولې، چې په صنعتي جوړښت او د انرژۍ د استعمال په جوړښت کې د کاربن ايستنې د ټيټوالي موخې ته ورسيږي. دوهم، دغه بازار به هغو صنايعو ته د پانګو ننوتنه وهڅوي چې د کاربن ايستنې د ټيټوالي په برخه کې بالقوه وړتیا لري، تر څو د چاپيريال ساتنې او د کاربن ايستنې د ټيټوالي په اړه د پياوړو ټېکنالوژو نوښت تحريک کړي. درېيم، د کاربن د لوړې ايستنې صنايع به ګام په ګام په دغه بازار کې برخه ولري. دغه بازار به په چين کې د کاربن ډای اکسایډ(carbon dioxide) د ايستنې په کنټرول کې مهم رول لوبوي.

چين له تېرو څو کلونو راهسې د اقليمي بدلون پر ضد فعاله دولتي ستراتيژي غوره کړې، د اړوندو تګلارو سيستم يې جوړ کړی او يو لړ تدبيرونه يې نيولي دي. چين د يادو اقداماتو له لارې د اقليمي بدلون په مخنیوي کې برياليتوبونه تر لاسه کړي او په ټولنه کې يې د کاربن ايستنې د ټيټوالي په اړه د خلکو ګډ توافق جوړ کړی دی.

نړيوالې ټولنې له اقليمي بدلون سره د مقابلې په برخه کې د چين د اقداماتو ستاينه کړې. په دې وروستيو کې، د جاپان پخواني لومړي وزير يوکيو هاتوياما (Yukio Hatoyama) د چين په ګوی يانګ ښار کې د ايکولوژيکي تمدن د ۲۰۲۳م کال نړيوال فورم په پرانيستونکو مراسمو کې وويل، د نړۍ بېلا بېلو هېوادونو اقتصادي پرمختګ ته لومړيتوب ورکړی او ايکولوژيک سيستم ته يې زيانونه رسولي دي، خو چين د اقتصادي پرمختګ په عين وخت کې د ايکولوژيکي تمدن ابادۍ ته په درنه سترګه ګوري او په خپلو کړنو کې يې هغه مفکوره عملي کړې، چې پاکې اوبه او زرغون غرونه د شتمنۍ سرچينې دي.

په چين کې د اقتصادي همکارۍ او پرمختګ سازمان جګ پوړي سلاکار های بو له خبريالانو سره مرکه کې ويلي، چې اوج ته د کاربن ايستنې اندازې د رسولو او د کاربن د خنثی کولو په اړه د چين وړاندې شوې موخې په نړۍ کې د کاربن ايستنې د کموالي لپاره خدمتونه دي. چين د نويو انرژيو د استعمال په برخه کې د نړۍ مخکښ ځای نيولی او ډېرې زياتې ګټورې تجربې او اقدامات له نورو هېوادونو سره شريکولی شي.

د ګوانګ دونګ د اقتصاد او ماليې پوهنتون په اقتصادي انسټيټيوټ کې د بنګلادېش مرستيال پروفېسير جيراج احميد بهويان (Miraj Ahmed Bhuiyan) وويل، چې چين د نړۍ له لويو اقتصادونو څخه دی او هم د چټک اقتصادي پرمختګ له هېوادونو څخه دی. دغه هېواد د اقليمي بدلون پر ضد مبارزې کې ټينګ هوډ ښودلی او تجربې او اقدامات يې د نورو پرمختيايي هېوادونو لپاره د زده کړې وړ دي.