د برېټانيې کارپوه مارتين ياک له سي جي ټي اېن سره د یوې تازه مرکې پر مهال ويلي، د چين اقتصاد څه باندې ٪ ۵ زياتوالی ساتلی او لاهم د نړيوال اقتصاد مهم انجن رول لوبوي، دا ډېره ښه ده.
چين د جنورۍ په ۱۷ مې د ۲۰۲۳م کال د خپل اقتصاد شمېرې خپرې کړې چې له مخې يې په ۲۰۲۳م کال کې د دغه هېواد د کورني توليد عمومي ارزښت ۱۲۶ ټريليون ۵۸ میليارډه او ۲۰۰ ميليونه يوانو ته رسېدلی چې د تېر کال په پرتله ٪ ۵.۲ زياتوالی ښيي او د زياتوالي سرعت يې د ۲۰۲۲م کال په پرتله ٪ ۲.۲ لوړ شوی دی. د هر کس په سر د کورني توليد عمومي ارزښت د تېر کال په پرتله ٪ ۵.۴ زياتوالی ښيي او په ښارونو او علاقه داريو کې يې د روزګارۍ کچه د تېر کال په پرتله ٪ ۰.۴ کموالی ښيي، دغه راز د عمده صنايعو د تولیداتو انډول، پانګونې او واردات او صادرات هم د ۲۰۱۹ م کال په پرتله ډېر لوړ شوي دي.......يو لړ شمېرې ښيي، چې د چين اقتصاد د بياغوړېدو په حال کې دی.
په تېر کال کې د چين اقتصاد په داسې حال کې زیاتوالی موندلی چې د نړيوال اقتصاد بيا سمسورتيا لاهم په لوړو ژورو کې ده، په نړيوال وضعيت کې پېچلي بدلونونه راغلي او د جيوپوليتيکس تاوتريخوالی زيات شوی دی. د پيسو نړيوال صندوق اټکل کړی و چې په ۲۰۲۳م کال کې به په نړيوال اقتصاد کې ٪ ۳ زياتوالی راشي. اروپايي ټولنې د ۲۰۲۳م کال لپاره د يورو کاروونکو سيمو د اقتصادي پرمختګ وړاندوينه ٪ ۰.۶ ته راټيټه کړې وه. د چين اقتصادي وده په لویو نړيوالو اقتصادونو کې مخکښ ځای نیولی او اقتصادي زياتوالی يې د يوه متوسط هېواد د يو کال له اقتصادي عمومي حجم سره برابر دی.
بلخوا، اوسمهال د نړیوال بازار تقاضا ډېره کمه ده، په یو شمېر هېوادونو کې د ژوند لګښتونه او د پورونو د ترلاسه کولو فیس د انفلانسيون يا د پيسو پړسوب او پولي سياست د اغېزو له امله ډېر لوړ شوی او د استهکلاکي وړتيا د کمزورېدو سبب شوی دی. د برېتانيې د ملي احصائيې ادارې د يوې سروې نتيجه ښيي، چې ٪ ۴۶ پوښتل شوو کسانو د ۲۰۲۳م کال د کريسمس اختر په موده کې د اختر په پار د خوړو او ډاليو اخيستنه کمه کړې ده. خو په تېر کال کې د چين د ټولنيزو مصرفي توکو د پرچون خرڅلاو عمومي ارزښت په تاريخ کې نوی لوړ ريکارډ جوړ کړی او لوړ استهلاکي لګښتونه يې په عمومي اقتصادي ودې کې د ٪ ۴.۳ زياتوالي د راوستلو سبب شوی دی. د نوي ۲۰۲۴م کال په مناسبت دريو رخصتيو کې د چين په يو شمېر ښارونو کې د واورو يا يخ لوبو څپه ډېره لوړه شوې او د رسټورانټونو بازار هم ډېر ګرم ښودل شوی، دغه راز د سیلانيزو چارو کمپنيو هغه فرمايشونه چې د نړۍ نورو هېوادونو ته د سیلانيانو د سفرونو لپاره ځانګړي شوي، څلور چنده زياتوالی ښيي.
د چين صادراتو او وارداتو هم په ۲۰۲۳م کال کې ثابت پرمختګ ساتلی دی. د ملګرو ملتونو د سوداګرۍ او پرمختګ کنفرانس راپور خپور کړ، چې له مخې يې په ۲۰۲۳م کال کې د نړۍ د مالونو سوداګریز ارزښت کې ٪ ۷.۵ کموالی راغلی دی. د چين د مالونو صادراتو او وارداتو بيا هم عموماً ثابت پرمختګ ساتلی او ښايي په مسلسلو اوو کلونو کې په نړۍ کې د مالونو د سوداګرۍ په برخه کې لومړی مقام ونيسي. لامهمه دا ده چې چين نه یوازې نړيواله فابريکه ګرځېدلې، بلکې د نوښتونو په برخه کې يې هم مخکښ ځای نيولی دی. د روبوټ د بېلګې په توګه د عربي متحده اماراتو په دوبۍ ښار کې په کوڅو کې داسې روبوټونه ډېر تر سترګو کيږي چې خلکو ته بستې لېږدوي. زیاتره دغه ډول روبوټونه د چين لخوا توليد شوي او همدا د چين د نوښتګرې وړتيا یوه نمونه بلل کېږي. د پوهنې ملکيت حق نړيوالې ټولنې راپور ښيي، چې په ۲۰۲۳م کال کې چين د نوښت شاخص په نړیوالې درجه بندۍ کې ۱۲م ځای نيولی او د همدې کال تر پايه پورې يې د نوښتونو د امتيازي حقونو شمېر له ۴ ميليونو څخه واوښت چې په نړۍ کې ساری نه لري.
يو شمېر بهرنيو تصديو په چين کې د خپلو نويو فابريکو د جوړولو لپاره پانګونه کړې. د تېر کال له جنورۍ څخه تر نومبر پورې په دغه هېواد کې په بهرنيو پانګونو د جوړ شوو تصديو شمېر د وړم کال د همدې مودې په پرتله ٪ ۳۲.۶ زياتوالی ښيي او په تېرو پنځو کلونو کې په دغه هېواد کې د بهرنيو پانګوالو د مستقيمو پانګونو د ګټو کچه څه باندې ۹٪ ښيي چې په نړۍ کې يې مخکښ ځای نيولی دی. همدا یې ثابته کړې چې د چين بازار خطر نه، بلکې فرصت دی.
د نړيوال اقتصادي فورم د ۲۰۲۴م کال غونډه پدې وروستيو ورځو کې د سويس په داوس کې روانه ده. د دغه فورم رئيس برونډ ويلي، چې چين د نړۍ د دوهم لوی اقتصاد په توګه توانېږي چې د هېوادونو ترمنځ د باور په بیارغولو کې خدمتونه وکړي.
سربېره پر دې، د پيسو نړيوال صندوق او اقتصادي همکاريو نړيوال سازمان د ۲۰۲۴م کال لپاره د چين د اقتصادي ودې وړاندوينه لوړه کړې ده.
د ملګرو ملتونو د سوداګرۍ د پرمختګ کنفرانس سرمنشي ګرینس پان ويلي، چې چين په ډېرو برخو کې مخکښ ځای نيولی او اقتصاد يې په مسلسلو اصلاحاتو کې دی او دا په دې مانا ده چې دغه هېواد به په راتلونکې کې دوامدار پرمختګ وکړي.