د چین سوله ییز نظر د نړیوالو لخوا په پراخه توګه منل شوی

د فلسطین او اسرائیل ترمنځ شخړې چې د تېر کال په اکتوبر کې راپورته شوې، لا هم دوام لري او د کړکېچ منفي اغېزې یې پراخې شوې دي. په دې وروستیو کې په سور سمندر کې د امریکې په شمول د لوېديځو هېوادونو او حوثي وسله والې ډلې ترمنځ شخړې هم مخ په زیاتېدو دي او له امله یې د دې سمندر وضعیت هم ترینګلی شوی دی.

سور سمندر په نړۍ کې د سوداګریزو بېړیو د تګ راتګ یوه مهمه لار ده او د ګردې نړۍ نږدې د توکو حمل و نقل ۱۲ سلنه برخه په دې لاره ترسره کېږي. خو د تېر کال په پای کې د دې سمندر په سیمه کې د وضعیت په سختېدو سره ډېرو شرکتونو د خپلو سوداګریزو بېړیو د ورتګ د ځنډېدو اعلان وکړ.

خو په دې وروستیو کې په سور سمندر کې داسې حالت لیدل کېږي چې ځينې سوداګریزې بېړۍ چې له دې سمندر څخه د تېرېدو اړتیا لري، د خپلو مالوماتو د معرفي په وخت کې په چین پورې اړوند مالومات وړاندې کړل، ځینې یې حتی په مستقیمه توګه ویلي چې تمځای چین دی او د بېړۍ کارکوونکي ټول چینایان دي.

د بلومبیرګ (Bloomberg) د خبر له مخې، لږ تر لږه ۵ بېړۍ یادې لارې چارې غوره کړې، دوه یې د سور سمندر په تېرېدو سره د اسیا په لوري روانې دي، دوه نورې یې په سور سمندر کې روانې دي او تر اوسه خوندي دي، بله  یوه بېړۍ هند ته له نږدې سیمې څخه د سور سمندر په لوري روانه ده.

له دې څخه ښکاري چې د ځینو سوداګریزو شرکتونو په اند، چیني عوامل د دوی بېړیو د امنیت ساتلو لپاره ګټور عوامل دي. دا ښايي له اوږدې مودې راهیسې د چین د سوله ییز نظر د ټینګولو نتیجه وي.

د سچیلر انسټیټیوټ د یوه فعالیت په اړه هغه نارې چې وايي، یوازې کړکېچ او شخړه د چین لخوا نه تولیدېږي، په دې وروستیو کې د اېکس په ټولنیزې رسنۍ کې ډېره پراخه خپره شوې. دا یو واقعیت دی چې چین له لسګونو کلونو راهیسې پر سوله ییز پرمختګ ټینګار وکړ او د نړۍ د تولید او عرضې په ځنځیر کې مهم قوت یې ګرځېدلی دی. چین د ځاني پرمختګ تر څنګ د نړۍ له مختلفو هېوادونو سره ګټور فرصتونه برابر کړي، له ستونزه لرونکو هېوادونو سره یې کومک کړی او د دغو هېوادونو خلکو ته یې واقعي ګټې رسولې دي.

د چین حکومت تېر کال د ډېرو هېوادونو منندویي او قدردانی تر لاسه کړی. د اندونیزیا د جاکارتا او باندونګ ترمنځ چټکه پټلۍ چې د چین په مرستې جوړه او بشپړه شوې، رسماً فعاله شوه. د اندونیزیا د باندونګ ښاروال فرمنسیا وویل، د چین او اندونیزیا ترمنځ له دغې عجیبې همکاریزې پروژې څخه ډېره مننه کوم. د همدې کال په اپریل کې، د ارام سمندر د سپورټي لوبو لپاره د سلومون ټاپوګانو د لوبغالي تمریني ځعاستې لارې او د فوټبال ډګر د چین تر مرستې لاندې بشپړ شوي دي. د دې هېواد لومړي وزیر په خپله وینا کې له چین څخه د زړه له کومې مننه څرګنده کړه چې د سلومون ټاپوګانو خلکو ته دومره ښه ډالۍ یې ورکړه. د همدې کال په جولای میاشت کې په افغانستان کې د ملګرو ملتونو د خوړو نړیوال  پروګرام دفتر له چین حکومت څخه مننه وکړه چې له زلزله ځپلو وګړیو سره یې د ۲ میلیونو ډالرو په ارزښت د خوړو بېړنۍ مرستې یې کړې دي.

اوسنی نړیوال وضعیت ارام نه دی، خو چین تل پر سولې ټينګار کړی. هم د روسیې او اوکراین کړکېچ، هم د فلسطین او اسرائیل شخړې پر وړاندې، چین په پر له پسې توګه غوښتنې کړې چې د ډیالوګ له لارې ستونزې حل کړي، تل په مسئولانه رویه یې د اوربند له تړون څخه ملاتړ کړی او د ښکېلو خواوو د خبرو اترو د رغنده چاپېریال د برابرولو لپاره کوښښونه  یې کړي.

په دې وروستیو کې په سور سمندر کې ځینې سوداګریزې بېړۍ له ګواښونو څخه د خوندیتوب  لپاره چیني عوامل کاروي، له دې څخه ښکاري چې د چین سوله ییز نظر او عادلانه بڼه د نړیوالو لخوا پراخ منل شوې ده.