د مې په ۱۶مې نېټې د چين او روسيې د کلتوري فېسټیوال پرانيستونکي مراسم يانې د چين او روسيې ترمنځ د ډيپلوماتيکو اړيکو د ټينګېدو د ۷۵مې کليزې په پار ځانګړی کنسرت د چين د پلازمېنې بېجینګ په دولتي تياتر کې ترسره شو او هنري ننداره يې د دوو لويو هېوادونو ترمنځ د ټينګې دوستۍ ښکارندويي کوي.
په همدې ورځ د چين د دولت رئيس شي جينپینګ د روسيې له ولسمشر ولادیمير پوتين سره د کوچنۍ ډلې ځانګړې غونډه ترسره کړه. د دواړو هېوادونو مشرانو د دوه اړخيزو اړيکو د ټينګېدو له ۷۵ کلونو راهيسې د برياليو تجربو يادونه کړې، د دغو اړيکو او د ګډې علاقې وړ سترو نړيوالو او سيمه ييزو مسئلو په هکله يې د نظريو تبادلې کړې او په ګډه سره يې د دوه اړخیزې همکارۍ نوې نقشه هم ټاکلې ده. دواړو خواوو يوه ګډه اعلاميه خپره کړې او څو ماده ييز همکاريز سندرونه یې لاسليک کړي چې همدا د دوه اړخیزو اړيکو د لا ټينګېدو نوی خوځښت برابروي.
اوسنۍ نړۍ ته په کتو سره د چين او روسيې ترمنځ اړيکې خپله ځانګړتيا لري. چين او روسيه پر هغې تګلارې ټينګار کوي چې يو د بل غير منسلک هېواد نه دی، يو له بل سره مقاومت نه کوي او د درېيمې خوا په مقابل کې نه دی. د چين او روسيې ترمنځ اړيکې د سړې جګړې په موده کې د پوځي سياسي اتحاد له اړيکو څخه وتلې او په نړۍ کې د نوي ډول د نړيوالو اړيکو د ټينګېدو لپاره يې يوه ښه بېلګه جوړه کړې او نړیوال نظم ته يې ارزښتمن ثبات رسولی دی.
له ۲۰۱۳ م کال راهيسې د دواړو هېوادونو مشرانو څه باندې ۴۰ ځلې ملاقاتونه کړي او د دوی تر ستراتيژيکې لارښوونې لاندې دوه اړخيزې اړيکې د تاريخ تر ټولو لوړې سويې ته رسېدلې دي. نو د چين او روسيې ترمنځ د همکارۍ راز څه دئ؟د چین د دولت رئيس شي جينپینګ د دغو اړيکو د لا ټينګېدو د راز د یادونې په ترڅ کې داسې ويلي چې موږ بايد تل په سوله کې د ګډ ژوند پر پنځو اصولو ټينګار وکړو، یو د بل درناوی وکړو، د مساواتو او متقابل باور پر بنسټ دې متقابلو ګټو ته پاملرنه وکړو او يو د بل پرمختګ او سمسورتيا لپاره دې ګټې ورسوو.
له دغه مدبرانه اقداماتو څخه برخمنې تجربې د چين او روسيې ترمنځ د اړيکو د دوام لپاره لاره هواره کړې او نړیوال نظم ته ژوره روښانتيا راوړي. تاريخ ته په کتو سره دا چې لوی هېوادونه څنګه يو له بل سره ښه چلند وکړي چې دا تل یوه ستونزمنه موضوع ده. اوس ځينو لوېدیځو هېوادونو په ناوړه توګه د لويو هېوادونو ترمنځ د سيالۍ د پرمخ بېولو لپاره هڅې کړې او په نړۍ کې متقابل بېلتون او مقاومت يې لمسون کړی دی. د دې حالت پر وړاندې د چین او روسيې ترمنځ د اړيکو له دوام او ثابت پرمختګ څخه داسې ښکاري چې لوی هېوادونه په پوره توګه له يو بل سره ښه چلند کولی شي او د دوه اړخيزو اړيکو د ټينګېدو له لارې نړۍ ته پرمختيا، همکارۍ او خونديتوب راوړلی شي.
د چين او روسيې ترمنځ د اړيکو د ۷۵ کلن مزل اوس په نوي پيل کې ولاړې دی. نو څنګه روښانه راتلونکی ولري؟ ګډو نظريو ته په کتو سره دواړه خواوې به د متقابل سياسي باور د لاټينګېدو، د خپلمنځي همکاريو د پياوړتيا، يو له بل څخه د کلتوري تجربو د زده کړې او د نړيوالې ادارې د بشپړتيا په څو برخو کې ګډې هڅې وکړي.
د چین او روسيې ترمنځ د اړیکو ځانګړتيا لومړی د متقابل سياسي باور له کلک بنسټ څخه څرګندېږي. اقتصادي او سوداګريزې همکارۍ د دغو اړيکو بله د پاملرنې وړ ټکی دی. تېر کال دوهاړخيز سوداګريز ارزښت څه باندې ۲۴۰ ميلياردو ډالرو ته رسېدلی چې له امله يې له ټاکلي وخت نه مخکې د دواړو هېوادونو د مشرانو له خوا ټاکل شوې موخه ترلاسه کړې ده.
چين له تېرو مسلسلو څوارلسو کلونو راهیسې د روسيې لومړی سوداګريز همکار ګرځېدلی دی. په ورته وخت کې د روسيې طبیعي ګاز چینايي بازار ته داخل شوی او چینايي موټرونه او الکترونیکي توليدات په روسي بازار کې هم د هرکلي وړ ګرځېدلي دي. د شنونکي په اند اوس چين او روسيه د تخنيکي نوښت، نړيوال الکترونیکي سوداګرۍ او د موټرو د توليد په نویو سمسورو برخو کې ډېر همکاريز امکانات لري چې همدا به د دواړو هېوادونو د پرمختګ او سمسورتيا لپاره قوي ځواک برابر کړي.
موږ باور لرو چې چين او روسيه په راتلونکې کې د ښه ګاونډيانو، دوستانو او همکارانو په توګه د خپلو هېوادونو د پرمختګ او سمسورتيا لپاره ګډې هڅې وکړي چې دا به نړيوالې سمسورتیا او ثبات ته مثبت ځواک راوړي.