که ورزش د بشري ژوندانه استعاره ده نو اولمپيک او اولمپيکي لوبې د هغې پر پاراډاکس د بدليدو له ګواښ سره مخ دي، چېرې چې هغه اصول تش خيال ښکاري چې پر بنسټ یې دوی رامنځته شوې دي.
د ۳۳مې دورې د اولمپيک دوبنيو لوبو له پيليدو سره، زموږ تمرکز د لوبو پر رقابتي او هيجاني اړخ دی. له دې سره سره هم هغه بنيادي انګېرنې او د پام وړ ارزښتونه چې د سولې د وړانديز په توګه د اولمپيک له لوبو سره تړلي دي، د ملګرو ملتونو د عمومي اسمبلۍ له اعلاميې سره سره (د ورزش او المپيکي ارمانونو له لارې د سوله ييزې او غوره نړۍ رامنځته کول) چې ټولو متفقه رايې ورکړې وې، اوس يوازې تر يوه رسمي اقدام پورې را ټيټ شوي دي.
له ۱۸۹۶ کال راهيسې اولمپيک لوبو د نړۍ د ګوټ ګوټ خلکو ته يو ځانګړی فرصت برابر کړی چې يو له بل سره وګوري، توافقاتو ته سره ورسيږي او اختلافات څنډې ته کړي. د تېرو تجربو پر بنسټ، دا مهمه ده چې د همدې ذهنيت د پياوړي کولو لپاره پاخه اقدامات وشي او د اولمپيک لوبو له لوري رامنځته کيدونکي چوکاټ ته په پام سره د دې لوبو کلتوري او سياسي اهميت تقويه شي.
د اولمپيک اوربند، چې پر بنسټ یې بايد د جولای په ۲۶مه د پاريس د اولمپيک لوبو له پيل يوه اوونۍ مخکې اوربند ټينګ شوی او د سپټمبر په اتمه نېټه د دې لوبو تر بشپړيدو يوه اوونۍ وروسته لا هم ټينګ وای، داسې ښکاري چې دا ځل ټينګ نه شي.
ښايي د بحراني وضعيتونو د مديريت لپاره ځانکړو مهارتونو او سرچينو ته اړتيا وي. په تېر کې، د اولمپيک د نړيوالې کمېټې د پخواني مشر جوان انتونيو سمارانچ په څېر څېرې پر دې بريالۍ شوې چې د سړې جګړې پر خنډ پېښوونکو ابعادو غلبه وکړي. نن هم د ورته اقداماتو اړتيا ده څو دا يقيني شي چې ورزش او اولمپيک د مختلفو نظرياتو او مختلفو ګټو تر منځ د ارتباطي پله رول وساتي.
سپورټ او المپيک په نړيواله کچه د زده کړو، فزيکي او ټولنيز ژوند بنسټونه دي. ټول هېوادونه پر دې برخه پانګونه کوي، خو پر دې سربېره هم اوس د دې وخت دی چې ټول يو ګام نور هم وړاندې ولاړ شي او د دې مسئلې زړه ته ورسيږي. موږ بايد وپوښتو چې ايا غير ضروري زينتونه پرېږدو او د ورورګلوۍ او دوستۍ پر بنسټ د استعداد، رقابت، وړتيا او اصولو ته د درناوي له مخې پر ګډو ټکو تمرکز وکړي که نه.
که د ملګرو ملتونو رول ته ور وګرځو نو په يوه نوي اقدام کې د ملګرو ملتونو عمومي اسمبلۍ د روان کال د جولای په لومړۍ نېټه يا د اولمپيک لوبو له پيل نږدې يوه مياشت مخکې د مې ۱۹مه نېټه په رسمي توګه د عادلانه لوبې د نړيوالې ورځې په نوم ونوموله چې دا پرېکړه به له ۲۰۲۵ کال وروسته پلي کيږي. د دې پرېکړې پيغام روښانه دی، نه يوازې د انګلو ساکسون کلتوري سيمې لپاره او نه يوازې د ورزشي نړۍ لپاره. د عادلانه لوبې اصول د نوموتي شاعر او ډرامه ليکوونکي ويليم شکسپیر له لوري د صادقانه او مساويانه چلند په توګه تصور شوي دي. هغه د ۱۶مې او ۱۷مې پېړيو تر منځ د ګڼو ليکنو لکه کېنګ جان او توپان ډرامو له لارې د عادلانه لوبې اصطلاح مشهوره کړه.
اصولو ته د درناوي او د اصولو د منلو په تړاو د شکسپير مفهوم يا عادلانه لوبه د هغه د کميډي شخصيت له لارې بشري ضعفونه او نيمګړتياوې راسپړي. د عادلانه لوبې نظريه له هماغه وخته بيا تر اوسه د ورزش او ژوند د فضليت الګو ګرځېدلې ده. په ۱۹۷۵ کال کې د عادلانه لوبې د نړيوالې کمېټې له لوري د نړيوالو لوبو د لسو اصولو منشور صادر شو. که څه هم ياد اصول د وخت په تېرېدو سره تکامل ته رسول شوي خو اصلي ارزښتونه یې پر خپل ځای پاتې دي. ياد اصول عبارت دي له: لوبې د بوختيا لپاره، د لوبو اصولو ته درناوی، ملګرو، سيال، لوبڅار او کتونکو ته درناوی، د ماتې مسووليت منل، له ډوپينګ، توکمپالنې، تاوتريخوالي او فساد څخه ډډه کول او په سخت وخت کې له نورو سره مرسته کول، د هغو کسانو غندل چې د لوبو اعتبار زيانمنوي او د هغو کسانو درناوی کول چې د اولمپيک او ورزش د روحيې دفاع کوي.
اوس بايد پر دې غور وشي چې ايا د لوبې د ريتم او اصولو د بدلولو وخت دی او که نه. د عصري اولمپيک لپاره د بارون ډي کوبېرټین پروژه فوق العاده ده. که څه هم د يادې پروژې لپاره په ۲۱مه پېړۍ کې اپډيټ په پام کې نيول شوی و. دغه اپډيټ به د هغې د نړيوالو ارزښتونو او فرصتونو په لا پراخ ويش کې مرسته وکړي او د سولې پر تلپاتې سمبول به یې بدل کړي.
په اولمپيک لوبو کې د بیرغونو اهتزاز، د ملي سرودونو غږيدل، د مډالونو جدولونه يوازې د استعدادونو او وړتياوو څرګندونه نه کوي، بلکې د تنوعاتو ځواک هم څرګندوي. ايا موږ غواړو چې ډوپينګ را کم کړو؟ د سياسي لاسوهنو او نړيوالو دسيسو مخه ونيسو. راځئ چې د ارمان ښار مسير پياوړی کړو، ورزش او اولمپيک لوبې لا پراخو ابعادو ته ور وګرځوو. موږ بايد د بشريت باطني ښکلا او اخلاقي کيفيت ونمانځو او دا شونتيا برابره کړو چې د نړۍ ټولو خلکو ته د هغوی ټولنيز موقف ته له پام پرته درناوی وشي.