د ۲۰۲۴م کال د پاريس اولمپيک لوبو مهالوېش نيمه برخه تېره شوه. د امريکا خبري رسنيو او اړوندو څانګو يوه خوا د نورو هېوادونو پر لوبغاړو تور لګولی چې ډوپينګ یا د ورشکارانو لپاره یې د انرژۍ او قوت زیاتولو درمل کارولی، خو بله خوا يې د خپل هېواد د هغو لوبغاړو ستاینه کړې چې د ډوپينګ په ازموينو کې یې مثبته نتيجه ښکاري. امريکا د اولمپيک لوبو په ډګر کې دوه ګونې معيارونه غوره کوي او سپورټ ته سياسي کوي.
د ډوپينګ ضد نړيوالې ادارې (WADA) د اګست په ۷مه نېټه د يوې اعلاميې په خپرولو سره ويلي، چې له ۲۰۱۱م کال راهيسې د ډوپينګ ضد امريکايي څانګې (USADA) په لږ تر لږه دريو پېښو کې د ډوپينګ کاروونکي تورن لوبغاړي ازاد کړي او دوی ته يې اجازه ورکړې چې په سياليو کې ګډون وکړي. په اعلاميه کې ويل شوي، چې د امريکا دغه کړنې د (WADA) لخوا د سپورټي سياليو د تماميت ساتنې په هدف له اصولو څخه سرغړونه ده، د سپورټي سياليو عدالت يې خراب کړی او د اړوندو لوبغاړو امنيت ته يې خطرونه جوړ کړي.
(CGTN) نړيوالو ته يوه انټرنيټي سروې تر سره کړې، چې څه باندې ۹۵ سلنه ګډون کوونکو د امريکا غندنه کوي، چې د سپورټ په نامه پر سيالانو د فشار اچولو لپاره د سپکاوي وسيلې کاروي او په اولمپيک لوبو کې د امريکایي تسلط غوښتنه لوبوي، نږدې ۹۷سلنه ګډون کوونکي دا نظر لري، چې امريکا د ډوپينګ ضد نړيوالې ادارې احترام نه لري او عدالت ننګوي، څه دپاسه ۹۶ سلنه ګډون کوونکي پر نړۍ غږ کوي، چې د اولمپيک روحيې مرعات وکړي، د سپورټ نړيوالو سازمانونو صلاحيت او عدالت ساتنه وکړي او د عادلانه سيالۍ چاپېريال جوړ کړي.
د سروې نتیجه ښيي، چې امريکا په سپورټي لوبو کې په لويه اندازه په سيستماتيکه توګه ډوپينګ کارولی دی او د مخکني مقام ساتلو لپاره يې هره ممکنه وسيله کارولې.
امريکا په سياليو کې پر ځان پوره باور نه لري، نو ناوړه مېتودونه کاروي، چې دغه لاره يې په نړيواله سياسي ساحه کې همېشه کار کړی دی. خو امريکا دا ځل په سپورټي سياليو کې دغه لاره کاروي چې د اولمپيک روحيې د عادلانه سيالۍ اهميت خرابوي، د لوبغاړو د زیارو درناوی هم نه کوي. امريکا په نړيوالو ډګرونو کې اصول بيانوي، په حقيقت کې د تش په نامه خپل اصول عملي کوي.
په وروستيو کلونو کې امريکا پر چين هراړخيز فشارونه اچولي دي. دا ځل په سپورټي ډګر کې د تش په نامه د ډوپينګ پېښه هم پر چيني لوبغاړو د تور لګولو لپاره د امريکا يوه طريقه ده. امريکا په سپورټي چارو کې ځان ته د سپورټ حاکميت بولي او سپورټي سيالۍ د نرم ځواک يوه برخه ګڼي.چین په وروستيو کلونو کې سپورټي سياليو کې خپلې سويې لوړې کړې، د لامبو وهلو په شمول ځينو سياليو کې د امریکايي لوبغاړو وړتیا کمه شوې او حتی تر چين ښکته پاتې شوی دی، نو ځينې امريکايان اندېښنمن دي.
د بېلګې په توګه د پاريس په اولمپيک لوبو کې د نارينه وو د څلور تنو لوبغاړو د لامبو وهلو په ريل سيالۍ کې چيني ټيم د سرو زرو مډال تر لاسه کړ، چې د امريکايي ټيم د څه باندې څلوېښتو کلونو ريکارډ يې مات کړی. چيني لوبغاړي پان جان له د سلو مترو د ازادې لامبو وهلو په سيالۍ کې له لويې ګټې سره اتلولي ګټلې، چې لوېديځ هېوادونه ډېر ورته حيران وو. د امريکا ځينې کسانو د ډوپينګ مسئله راپورته کوي او د نورو هېوادونو د لوبغاړو پر عادي حالت کې لاسوهنه کوي.
د روان کال د جنورۍ له پيل څخه د پاريس اولمپيک لوبو تر پیل پورې، د چين د لامبو وهلو ټيم د هر تن په سر په منځنۍ توګه د ډوپينګ ۲۱ ځلې ازموينې منلې دي، چې د امريکايي ټيم د ۶ ځلې او د اسټراليايي ټيم د ۴ ځلې په نسبت ډېر زيات و. د اولمپيک د نړيوالې کمېټې وياند مارک ادامس وويل، چې د چين د لامبو وهلو ټيم هراړخيزې ازموينې منلې دي. د WADAد خبري رسنيو د اړيکو عمومي چارواکي جامس فيتزګيرالډ دا نظر لري، چې د امريکا ځينې کسان يوازې غواړي چې په دې سره سیاسي ګټې تر لاسه کړي. دا د ډوپينګ ضد په سيستم کې بې باوري او جنجال جوړ کړی دی.
مګر امريکا د ډوپينګ مسئلې له لارې د نورو هېوادونو پر لوبغاړو تور لګولی، د دوی هميشنۍ دوه ګونې کړنې افشا شوې. د روان کال په مارچ کې د امريکا د اولمپيک لوبو د اتلانتيک لوبغاړي يريون کنيګتون د ډوپينګ ازموينې نتيجه مثبته ښکاره شوې، خو د امريکا د ډوپينګ ضد څانګې وويل، چې دغه لوبغاړي ککړې غوښې خوړلې او پرېکړه يې کړې، چې په سيالۍ کې د نه ګډون کولو سزا ورنه کړي او د پاريس په اولمپيک لوبو کې ګډون ته اجازه ورکړې. په پخوانيو اولمپيک لوبو کې د امريکا د اتلانتيک ګڼ شمېر لوبغاړو د ډوپينګ ازموينو کې مثبتې نتيجې درلودې، خو د امريکا تر ساتنې لاندې يې پټې ساتلې. امريکا د ډوپينګ مسئلې په هکله خپلې تېروتنې نه مني، خو په نورو هېوادونو تور لګوي. داسې دوه ګوني معيارونه د نړيوالې ټولنې لخوا نه منل کېږي.
د اولمپيک روحيه بايد د امريکایي تسلط غوښتنې ته لبیک ونه وایي او د ډوپينګ ضد چارې بايد پر نورو هېوادونو د تور لګولو وسیلې و نه ګرځي.