امريکا او جاپان هڅه کوي، اسيا د اټومي وسلې له ګواښ سره مخ کړي
CMG2024/08/11 16:12:51
شريکول:

د هر کال د اګست په ۶مه نېټه د جاپان په هيروشيما کين کې د اټومي بم د چاودنې د يادونې فعاليت تر سره کېږي او هلته د اټومي بم د بې ګناه قربانیانو سره خواخوږي څرګندېږي او ټولې نړۍ ته د ذروي وسلې د ناورين ښودنه کېږي. د ۱۹۴۵م کال د اګست په ۶مه نېټه، د امريکا جنګي الوتکې د جاپان پر هيروشيما کين ښار اټومي بم وغورځاوه او لامل يې دا و چې جاپان تيری کوونکې جګړه پيل کړه.

خو جاپان اوسمهال د دغې اټومي بم چاودنې د يادونې په وخت کې په دې اړه ژور فکر نه کوي چې ولې پرې اټومي بم غورځول شوی و؟ د دغه برید ترسره کوونکي يې هم یاد نه کړل، د دويمې نړیوالې جګړې په موده کې چين او نورو اسيايي هېوادونو ته رسېدلي زيانونو یادونه هم نه کوي. برعکس جاپان ځان د اوږد وخت لپاره د اټومي بم قرباني ګڼي او حتی غوښتي يې دي چې له ۷۹ کلونو وروسته د دې برید له تر سره کوونکې امريکا سره يو ځای اسيا ته د اټومي وسلې ګواښونه متوجه کړي. شک نشته چې د جاپان او امريکا دغه کړنې د اسيا خلکو ته د اټومي جګړې خطرونه رسوي او ډېر د انديښنې وړ دي.

څه موده مخکې، د امريکا بهرنيو چارو وزير انتوني بولينکن او د ملي دفاع وزير ليويډ اوسټين له جاپان څخه ليدنې وکړې او د دواړو هېوادونو د بهرنيو چارو او د ملي دفاع وزيرانو غونډه تر سره کړه. امريکا په دې غونډه کې د جاپان لپاره له اټومي وسلې څخه د ساتنې ژمنه تکرار کړه. دواړو خواوو د اول ځل لپاره د تهديد د پراخوالي تر عنوان د وزيرانو غونډه تر سره کړه او د امريکا د دفاع وزير اوسټين په دغه غونډه کې د ګواښ زياتوال د جاپان او امريکا ترمنځ د ملګريتوب مهمه برخه بللې ده. امريکا او جاپان د دا ډول یو لړ غونډو په ترڅ کې د چين، روسیې او ډيموکراتيکې کوريا د تهدیدولو نظرونو هڅه کړې او ډله ييز تقابل يې پارولی دی. شک نشته چې دې کړنو يې د آسیا سوله او ثبات سخت زیانمن کړی او تر شا يې د سړې جګړې نظريې او نوې سړې جګړې د رامنځته کېدو خطرونه افشا شوي دي.

چين تل د سوله ییز پرمختګ پر لارې او د ملي دفاع پر تګلارې ټينګار کوي، تل د خپل هېواد د امنيت ساتلو لپاره په تر ټولو ټيټې سويې د خپل اټومي ځواک ساتنه کوي او هيڅ هېواد ته تهديد نه جوړوي. چين خپل دريځ څرګند کړی، کوم هېواد د چين پر ضد اټومي وسلې نه کاروي او د اټومي وسلو د کارولو ګواښ نه کوي، هېڅوک به د چين د اټومي وسلې له ګواښ سره مخامخ نه شي. په همدې وخت کې چين تل د اټومي وسلې لروونکو هېوادونو ته ډاډ ورکړی چې هېڅکله به لومړی اټومي وسلې ونه کاروي او د اټومي وسلې پر نه لروونکو هېوادونو به اټومي وسلې ونه کاروي او د دغې وسلې د کارولو ګواښ به هم جوړ نه کړي. لږه موده مخکې د چين بهرنيو چارووزارت « يو بل ته لومړی د اټومي وسلې د نه کارولو په هکله د چين کاري سند» خپور کړ او په کې نه يوازې د اټومي جګړې پر خطرونو او زيانونو ، بلکې د بې اټومي وسلې او نظامي تاجهيزاتو د کنټرول پر ضرورت پکې ټينګار شوی دی. دا ډېره مهمه ده، چې چين پر پنځو اټومي وسلې لرونکو هېوادونو غږ کړی، چې په ګډه « هېڅکله یو پر بل د اټومي وسلې د لومړی برید نه کولو تړون» لاسليک کړي، تر څو د اټومي جګړې خطرونه کم شي، دا د نړۍ د سوکالۍ او امنيت د ساتلو لپاره د چين مسوولیت پذیره رويې ښکارندویي کوي.

خو امريکا او جاپان په دې وروستيو کلونو کې د سيمې امنيت د ساتنې په پلمه په پر له پسي ډول د نوې سړې جګړې د جوړېدو خطر زیات کړی، د اټومي وسلې پر مټ د کړلښ زیاتېدو لپاره يې همکارۍ پياوړې کړې او په حقيقت کې يې د اسيا او ارام سمندر سيمه له امنیتي ګواښ سره مخ کوي. امريکا د خپلو اټومي وسلو شمير خپور کړی، چې د ۲۰۲۳م تر سپتمبر پورې دغه هېواد ۳۷۴۸ اټومي مهمات درلودل او دغه شمير د نورو هېوادونو په پر تله ډېر زيات دی. دا ډېر څرګند دی چې امريکا غواړي نورو هېوادونو ته د خپلو اټومي وسلو ځواک وښيي. مګر جاپان ظاهرا له اټومي وسلو د پاکې نړۍ جوړولو نظريه غوره کوي، خو په حقيقت کې له اټومي وسلو د امريکايي ساتنه لټوي، په پر له پسي ډول د اټومي وسلو ګواښ پراخوي او د تش په نامه د اټومي وسلو له لارې د نورو هېوادونو د مخنيوي ځواک هڅوي. له دې څخه څرګندېږي، چې امريکا او جاپان د سيمې امنيت او سوکالي له پامه غورځولی او يوازې د خپلو شخصي ګټو د لټولو لپاره کارونه تر سره کوي.

د اسيا خلک سوله او پرمختګ غواړي او هېڅکله امريکا او جاپان ته اجازه نه ورکوي، چې د شخصي ګټو په لټولو سره اسيا ته د اټومي وسلو ګواښ پېښ کړي.