د تقاعد شويو ديپلوماتانو په خاطرو کې افغانستان

په افغانستان کې ښاغلی جانګ مين

د ښاغلي جانګ مين لنډه پېژندنه

见证1

چين او افغانستان دوه لرغوني تاريخي هېوادونه دي. د دواړو هېوادونو ترمنځ د رسمي اړيکيو له ټينګېدو وروسته په سياسي، اقتصادي او کولتور برخو کې دوه اړخيزو اړيکو چټک پرمختګ موندلی دی. د ټولو پرمختګونو تر لاسه کول د نسل په نسل ډيپلوماټانو له کوښښونو سره نژدی اړيکې لري. ښاغلي جانګ مين او يو تی ګن په افغانستان کې د چيني زده کوونکو په لومړنۍ ډله کې شامل شول او دوی هم په افغانستان کې د ډيپلوماټانو په توګه کار کړې او د دواړو هېوادونو ترمنځ د دوستۍ د ټينګېدو لپاره يې خدمتونه کړي دي او کوی يي. که څه هم اوس دوی دواړه تقاعد شوي، خو دوی لا هم افغانستان ته پاملرنه کوي. نو په نننۍ کړۍ کې به تاسو ته د دوی د کيسو او خاطرو په اړه لنډ مالومات وړاندې کړو.

د ١٩٥٩ کال په دېسمبر کې يو شمېر ځوانانو د افغانستان د مالوماتو او ژبو د زده کولو لپاره کابل ته ورسېدل. جانګ مين او يو تي ګن په هغه وخت کې ټينګ هوډ وکړ چې د چين او افغانستان د دوستۍ او تګ راتګ د ژروتيا لپاره کوښښ وکړي.

په افغانستان کې د زده کړې دری کلونه زما په خاطرو کې ژور اثر کړی دی. د افغانستان ښوونکو او زده کوونکو په تودو احساساتو راسره مرسته وکړه. دوی هميشه د زده کړې په بهېر کې زموږ ستونزې ليرې کړې. په يو کال کې مو له افغان محصلينو سره يو ځای د څيړنې په هکله د افغانستان شمالې برخې ته سفر وکړ. په هغه وخت کې افغانستان يو سوله ييز او ارام هېواد و او خلک يې ډېر زحمتکښ وو.

له کابل پوهنتون څخه له فارغېدو وروسته ښاغلي جانګ او يو په ګډه په افغانستان کې د چين په سفارت کې کار کاوه. د تېرۍ پيړۍ په شپېتمه لسيزه کې د دواړو هېوادونو ترمنځ لوړ پوړی تګ راتګ ډېر زيات شوی دی.

د ١٩٧٩ کال په ډېسمبر کې پخوانی شوروی اتحاد په افغانستان په تېری کولو پيل وکړ. له دې نه وروسته د افغانستان کورنی جګړه رامنځته شوه او لسکونو کلونو لا تر اوسه دوام لري. د ١٩٩٣ کال په فبرورۍ کې د ډيپلوماټانو د امنيت ساتنې لپاره د چين حکومت په افغانستان کې خپل سفارت وتړلو. ښاغلي جانګ مين وويل

کله چې جګړه رامنځته شوه، ښاغلي يو په دې نسبت انديښمن و چې جګړه به د افغانستان کولتور ته زيانونه ورسوي.

په هغه وخت کې له دې امله اندېښمن وم چې د جګړې له امله د کابل په موزيم کې تاريخي اثار به ويجاړ او ورک شي. ځکه چې په افغانستان کې د کارونو په موده کې مې څو څو ځله د کابل له موزيم څخه ليدنې کړې وې. په دغه موزيم کې زيات تاريخي اثار شته و چې د نړۍ په مادی کولتور کې د يوې ډېرې مهمې برخې په توګه ګڼل کېدل.

د ٢٠٠١ کال په ډېسمبر کې ښاغلي جانګ مين د چين د کاري ډلې په مشرۍ بېرته افغانستان ته ولاړ . هغه د افغانستان د لنډ مهالي حکومت د جوړېدو په مراسمو کې ګډون درلود او ولسمشر حامد کرزي ته يې د چين د حکومت د مبارکی پيغام وړاندې کړ.

اوس دغه دواړه ښاغلي تقاعد شوي. خو دوی په پر له پسې توګه په چين کې د افغانستان کولتور د خپرونې او د پښتو ژبې د ورزده کولو لپاره خپلو کوښښونو ته دوام ورکوي.

ښاغلي يو د ناروغۍ له امله په پوهنتون کې د ښوونکي په توګه کار ونه کړ. خو هغه د افغانستان په اړه څو کتابونه ليکلي دي.

په ١٩٩٨ کال کې له تقاعد کېدو نه وروسته مې تل افغانستان ته پاملرنه کوله. بر سېره پردې مې د افغانستان د خاطرو په اړه يو شمېر ليکنې او د افغانستان د کولتور، ټولنې او تاريخ په اړه اته کتابونه ليکلي دي. په ٢٠٠٩ کال کې مې د دې لپاره خپل ويبلاګ په رسمي توګه پيل کړ. په تېر نيم کال کې مې پنځوس او شپيته ليکنې ليکلی دی چې چينايانو ته مې پکې د افغانستان خلکو، تاريخ او اوسني حالاتو په اړه مالومات وړاندې کړي دي.